استرانسیم

استرانسیم ( Strontium ) یکی از عناصر شیمیایی جدول تناوبی است. نشانه کوتاه آن Sr و عدد اتمی آن ۳۸ است.
کانی استرانسیانیت در سال ۱۷۸۷ میلادی در دهکدهٔ استرانسین در اسکاتلند یافت شد. ادیر کراوفورد و توماس چارلز هوپ به بررسی این کانی پرداختند و اکسید فلز ناشناخته ای را در آن یافتند.
استرانسیم فلزی نرم با رنگ زرد نقره ای است. خواص فیزیکی و شیمیایی آن شباهت زیادی به کلسیم و باریم دارد. سلستید و استروتیانیت دو سنگ معدن مهم استرانسیم هستند. این فلز ممکن است از طریق الکترولیز کلرید مذاب تهیه شود. استرانسیم به طور طبیعی متشکل از چهار ایزوتوپ پایدار است. پایدارترین این ایزوتوپ ها، ایزوتوپ رادیو اکتیو استرانسیم - ۹۰ ( نیمه عمر ۱/ ۲۸ سال ) است. استرانسیم اولین بار در سال ۱۷۹۰ توسط A. Crawford دانشمند اسکاتلندی کشف گردید.
نام عنصر شیمیایی استرانسیم از لغت Strontian که نام شهری در اسکاتلند می باشد، گرفته شده است. در سال ۱۸۰۸، شخصی به نام Davey طی الکترولیز توانست این عنصر را کشف کند. البته در سال ۱۷۹۰، Adair Crawford کانی جدیدی به نام استرونتیانیت را شناسایی کرد که کانی های باریم دار متفاوت بود. استرانسیم در کانی های سلستیت و استرونتیانیت یافت می شود. فلز استرانسیم از الکترولیز مخلوط کلر گداخته همراه با کلرید پتاسیم حاصل می شود، یا از احیا اکسید استرانسیم با آلومینیم در شرایط خلأ و در دمایی که استرانسیم تقطیر می شود، بدست می آید. سه شکل آلوتروپی این فلز وجود دارد که نقطه انتقال آن ها ۲۳۵ و ۵۴۰ درجه سانتیگراد می باشد. استرانسیم از کلسیم نرمتر است و در آب به شدت تجزیه می شود. استرانسیم، در دماهای زیر ۳۸۰ درجه سانتیگراد، نیتروژن را جذب نمی کند. برای جلوگیری از اکسید شدن استرانسیم این عنصر باید در نفت سفید نگهداری شود. مقطع جدید استرانسیم، ظاهری نقره ای دارد، اما به سرعت به رنگ زرد با ساختار اکسیدی در می آید. فلز نهایی در هوا می سوزد. نمکهای فرار استرانسیم رنگ قرمز زیبایی دارند. این نمکها در فشفشه ها و مواد آتش زا کاربرد دارند. استرانسیم طبیعی از مخلوط چهار ایزوتوپ پایدار تشکیل شده است. شانزده ایزوتوپ ناپایدار دیگر از استرانسیم وجود دارد. یکی از مهم ترین ایزوتوپ های ناپایدار استرانسیم 90Sr است که نیمه عمر آن ۲۹ سال می باشد. 90Sr محصول ریزشهای هسته ای است و مشکلاتی در سلامت انسان ایجاد می کند. این ایزوتوپ یکی از ایزوتوپ های با عمر طولانی است که اشعه بتا از خود متصاعد می کند و در دستگاه های SNAP ( سیستم برای قدرت کمکی هسته ای ) به کار می رود. این دستگاه ها برای ساختن فضاپیماها، ایستگاه های هواشناسی، بویه های دریایی و جاهایی که منابع قدرت هسته ای – الکتریکی، دراز مدت، سبک وزن نیاز است، به کار می روند. در حال حاضر مهم ترین کاربرد استرانسیم برای تولید شیشه های رنگی تلویزیون است. همچنین از استرانسیم برای تولید آهنربا و تصفیه روی استفاده می شود. تیتانیت استرانسیم ماده نوری جالبی است که دارای شاخص انکسار بسیار بالایی است و پراکندگی نوری بالاتری نسبت به الماس دارد. استرانسیم به عنوان جواهر نیز به کار می رود، اما خیلی نرم است. قیمت فلز استرانسیم ( ۹۸ درصد خلوص ) در ژانویه ۱۹۹۰، پنج دلار در هر انس می باشد.