استراق سمع

[ویکی فقه] دزدیده گوش دادن به سخن کسی را استراق سمع گویند.
استراق مصدر ثلاثی مزید (باب افتعال) از ریشه (س ـ ر ـ ق) به معنای گرفتن چیزی از صاحبش بدون داشتن حق و به صورت مخفیانه و با قصد و اختیار است. و «سَمع» مصدر ثلاثی مجرد به معنای ادراک کردن صداها یا مسموع است.ترکیب استراق سمع به معنای گوش دادن به سخن کسی به صورت مخفیانه است. این ترکیب، از آیه ای در ] گرفته شده که در آن از استراق سمع شیاطین سخن به میان آمده است:«إلاّ من استرق السّمع...».
موارد استعمال استراق سمع
دزدیده گوش دادن در فرهنگ اسلامی، در دو مورد به کار می رود:۱. درباره انسانها که عملی ناپسند و ممنوع است و ممنوعیت آن از برخی آیات استفاده می شود.۲. درباره شیاطین و جنیان که در قرآن، بیشتر به این نوع استراق سمع پرداخته شده و مسئله حفظ آسمانها از آنها و راندنشان با شهاب در ۵ سوره و ۹ آیه قرآن آمده است.
منظور از استراق سمع
این بحث از مباحث مشکلی است که جوانب آن در سخن مفسران به روشنی مطرح نشده و بر این اساس، نتیجه گیری از آرا و اظهار نظر قطعی و نهایی درباره آن آسان به نظر نمی رسد.
← نحوه استراق سمع شیطان
...

[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از دائرة المعارف قرآن کریم است
دزیده گوش دادن به سخن دیگران با قصد و اختیار استراق سمع نامیده می شود.
استراق مصدر ثلاثی مزید (باب افتعال) از ریشه (س ر ق) به معنای گرفتن چیزی از صاحبش بدون داشتن حق و به صورت مخفیانه و با قصد و اختیار است و «سَمع» مصدر ثلاثی مجرد به معنای ادراک کردن صداها یا مسموع است.
ترکیب استراق سمع به معنای گوش دادن به سخن کسی به صورت مخفیانه است. این ترکیب، از آیه ای در قرآن گرفته شده که در آن از استراق سمع شیاطین سخن به میان آمده است: «إلاّ من استرق السّمع...». (سوره حجر/15، 18)
دزدیده گوش دادن در فرهنگ اسلامی، در دو مورد بکار می رود:
این بحث از مباحث مشکلی است که جوانب آن در سخن مفسران به روشنی مطرح نشده و بر این اساس، نتیجه گیری از آرا و اظهارنظر قطعی و نهایی درباره آن آسان به نظر نمی رسد. برخی گفته اند: شناختن حقیقت شیطان و چگونگی استراق سمع و آنچه او استراق سمع می کند، همگی از علوم غیبی است که انسانهای معمولی جز از طریق آیات و روایات راهی به فهم آنها ندارند. استراق سمع در اصطلاح سیاسی به معنای جاسوسی، از طریق نصب برخی گیرنده ها برای شنود یا ثبت و ضبط مذاکرات خصوصی یا محرمانه است.
قرآن، تجسّس را عملی زشت و ناروا دانسته و از آن نهی کرده است: «... ولاتجسّسوا...». (سوره حجرات/49، 12) یکی از مصادیق تجسّس، دزدیده گوش دادن به سخن دیگران دانسته شده است.
از برخی آیات دیگر استفاده می شود که گوش فرادادن به هر چیزی جایز نیست، بلکه گاهی ممنوع است و استراق سمع از موارد ممنوع شمرده می شود: «...اِنَّ السَّمعَ والبَصَرَ والفُؤادَ کُلُّ اُولئِکَ کانَ عَنهُ مَسولا» (سوره اسراء/17، 36)

[ویکی فقه] استراق سمع (قرآن). استراق سمع به معنای پنهانی و دزدانه گوش دادن است که در قرآن کریم نکوهش شده است.
علامه طباطبایی می نویسد استراق سمع به معنای خبرگیری پنهانی است، مانند کسی که در گوشه ای پنهان شده گفتگوی محرمانه دیگران را گوش می دهد: در این مدخل از واژه های «استرق»، «خطف الخطفه»، «سمع» و مشتقات آن استفاده شده است.

اِسْتِراقِ سَمْع
دزدیده و پنهانی گوش دادن به سخنان دیگری. اگر موضوع استراق سمع، مکالمۀ تلفنی باشد آن را شنود تلفنی گویند. طبق اصل ۲۵ قانون اساسی استراق سمع و هر گونه تجسس ممنوع است، مگر به حکم قانون، و به موجب مادۀ ۵۸ قانون مجازات اسلامی هر یک از مستخدمین و مأمورین دولتی، مکالمات تلفنی اشخاص را در غیر مواردی که قانون اجازه داده، استراق سمع نماید به مجازات مقرره در این ماده محکوم خواهد شد. قانون گذار در موارد معدود و مشخصی اجازۀ استراق سمع و کنترل تلفن افراد را داده است و همواره موکول به موافقت و دستور قاضی است. طبق تبصرۀ مادۀ ۱۰۴ قانون آیین دادرسی کیفری در مواردی که مربوط به امنیت کشور است یا برای احقاق حق افراد به نظر قاضی ضروری باشد، می تواند اجازه شنود تلفن را بدهد.