استخوان گیجگاهی ( Temporal bones ) در طرفین جمجمه قرار دارد و در تشکیل قسمت جدار طرفی و قاعده کاسه سر نقش دارد. دستگاه شنوایی - تعادلی بدن در ضخامت آن قرار دارد. سطح خارجی این استخوان با قسمت خارجی سر و سطح داخلی آن نیز با قسمت درونی سر در ارتباط است. به استخوان گیجگاهی در متون قدیمی فارسی استخوان کلالک و صُدغ نیز گفته می شد. [ ۱]
استخوان گیجگاهی مفصل شده است با استخوان پس سری در عقب، استخوان آهیانه در عقب و بالا، استخوان های پروانه ای و گونه ای در جلو و استخوان فک پایین در جلو و پایین. تمام این اتصالات به جز مفصل با استخوان فک پایین، کاملاً محکم و متحدند، اتصالات الیافی ریشه داری که درز نامیده می شوند. اتصال با استخوان فک پایین از طریق مفصل کاملاً سیالی به مفصل گیجگاهی زیرواره ای ( تمپورومندیبولار ) می باشد.
استخوان گیجگاهی استخوانی است زوج که در دو طرف سر و پایین استخوان آهیانه قرار دارد. استخوان گیجگاهی از چهار بخش تشکیل شده است:[ ۲] [ ۳]
• بخش صدفی ( فلسی یا اسکوئاموس )
• بخش پستانکی ( ماستوئید )
• بخش صماخی ( تیمپانیک )
• زائده نیزه ای ( استلوئید )
بخش صدفی تیغه استخوانی مسطح و نازکی است و از سطح داخلی آن شریان شامه ای عبور می کند و گاهی ممکن است در ضربات وارده بر این ناحیه شریان پاره شود. بخش خاره ای مانند هرم مربع القاعده ای است که راسش در جلو و داخل و قاعده اش در عقب و خارج قرار دارد. در نزدیکی رأس خاره یک فرورفتگی بنام حفره عقده گاسر قرار دارد. سوم بخش صماخی که بشکل حلقه ای است که قسمت فوقانی آنرا برداشته باشند و در روی سطح خارجی استخوان خاره ای قرار گرفته و توسط دو انتهایش به بخش صدفی متصل است. در سطح خارجی استخوان گیجگاه زائده ای مشاهده می شود بنام زائده گونه که در بالای مجرای خارجی گوش است. رأس این زائده به قسمت خلفی استخوان گونه چسبیده است و بعلاوه در همین سطح خارجی استخوان و مجرای خارجی گوش قرار دارد که دارای سوراخی ظاهری است که بطرف لاله گوش متوجه است. در عقب مجرای خارجی گوش یک برجستگی استخوانی دیده می شود به نام زائده پستانکی که در عقب لاله گوش با دست محسوس است.
زائده برجسته گونه ای ( زایگوماتیک ) برای اتصال به استخوان گونه ای به سمت جلو امتداد یافته و قوس گونه را تشکیل می دهد. درست زیر پایه زائدهٔ گونه ای یک فرورفتگی به نام گودی زیرواره ای ( مندیبولار فوسا ) قرار دارد که برآمدگی استخوان فک پایین برای تشکیل مفصل گیجگاهی زیرواره ای ( تمپورومندیبولار ) دقیقاً جلوی کانال گوش در آن قرار می گیرد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاستخوان گیجگاهی مفصل شده است با استخوان پس سری در عقب، استخوان آهیانه در عقب و بالا، استخوان های پروانه ای و گونه ای در جلو و استخوان فک پایین در جلو و پایین. تمام این اتصالات به جز مفصل با استخوان فک پایین، کاملاً محکم و متحدند، اتصالات الیافی ریشه داری که درز نامیده می شوند. اتصال با استخوان فک پایین از طریق مفصل کاملاً سیالی به مفصل گیجگاهی زیرواره ای ( تمپورومندیبولار ) می باشد.
استخوان گیجگاهی استخوانی است زوج که در دو طرف سر و پایین استخوان آهیانه قرار دارد. استخوان گیجگاهی از چهار بخش تشکیل شده است:[ ۲] [ ۳]
• بخش صدفی ( فلسی یا اسکوئاموس )
• بخش پستانکی ( ماستوئید )
• بخش صماخی ( تیمپانیک )
• زائده نیزه ای ( استلوئید )
بخش صدفی تیغه استخوانی مسطح و نازکی است و از سطح داخلی آن شریان شامه ای عبور می کند و گاهی ممکن است در ضربات وارده بر این ناحیه شریان پاره شود. بخش خاره ای مانند هرم مربع القاعده ای است که راسش در جلو و داخل و قاعده اش در عقب و خارج قرار دارد. در نزدیکی رأس خاره یک فرورفتگی بنام حفره عقده گاسر قرار دارد. سوم بخش صماخی که بشکل حلقه ای است که قسمت فوقانی آنرا برداشته باشند و در روی سطح خارجی استخوان خاره ای قرار گرفته و توسط دو انتهایش به بخش صدفی متصل است. در سطح خارجی استخوان گیجگاه زائده ای مشاهده می شود بنام زائده گونه که در بالای مجرای خارجی گوش است. رأس این زائده به قسمت خلفی استخوان گونه چسبیده است و بعلاوه در همین سطح خارجی استخوان و مجرای خارجی گوش قرار دارد که دارای سوراخی ظاهری است که بطرف لاله گوش متوجه است. در عقب مجرای خارجی گوش یک برجستگی استخوانی دیده می شود به نام زائده پستانکی که در عقب لاله گوش با دست محسوس است.
زائده برجسته گونه ای ( زایگوماتیک ) برای اتصال به استخوان گونه ای به سمت جلو امتداد یافته و قوس گونه را تشکیل می دهد. درست زیر پایه زائدهٔ گونه ای یک فرورفتگی به نام گودی زیرواره ای ( مندیبولار فوسا ) قرار دارد که برآمدگی استخوان فک پایین برای تشکیل مفصل گیجگاهی زیرواره ای ( تمپورومندیبولار ) دقیقاً جلوی کانال گوش در آن قرار می گیرد.
wiki: استخوان گیجگاهی