استخوان پروانه ای یا استخوان شب پره ای ( به انگلیسی: Sphenoid bone ) یکی از استخوان های غیر جفت کف جمجمه انسان و تا حدودی شبیه پروانه یا شب پره ای با بال های گشاده است. نام انگلیسی آن از یونانی گرفته شده و به معنی گُوِه است.
استخوان پروانه ای در میانه های جمجمه در جلوی استخوان گیجگاهی و بخش پایه ای استخوان پس سری قرار دارد. استخوان پروانه ای یکی از هفت استخوانی است که با هم مفصل می شوند تا کاسه چشم را به وجود آورند. دیواره پسین ( خلفی ) کاسه چشم را استخوان پروانه ای می سازد.
استخوان پروانه ای با استخوان های پیشانی، آهیانه، پرویزنی، گیجگاهی، استخوان گونه، استخوان کامی، خیش و استخوان پس سری مفصل می شود. استخوان پروانه ای به پیوستن کاسه مغز به اسکلت صورت کمک می کند.
هیپوفیز در یکی از فرورفتگی های استخوان پروانه ای به نام زین ترکی قرار دارد.
این استخوان به شکل گیری پایه و کناره های جمجمه و کف و دیواره های کاسهٔ چشم کمک می کند. استخوان پروانه ای محل اتصال بیشتر ماهیچه های جونده است. بسیاری از سوراخ ها و شکاف های استخوان بندی سر در استخوان پروانه ای جای گرفته اند که اعصاب و رگ های خونی سر و گردن را عبور می دهند. از آن جمله است: شکاف بالایی کاسه چشم ( با عصب چشمی ) ، سوراخ گرد استخوان پروانه ای ( با عصب فک بالا ) و سوراخ بیضی ( با عصب آرواره ای پایینی ) . [ ۱]
استخوان پروانه ای به بخش های زیر تقسیم می شود:
• بخش رو به داخل که به عنوان تنه استخوان پروانه ای شناخته می شود و زین ترکی ( Sella turcica ) در آن قرار دارد. [ ۲]
• دو بال بزرگ در بخش جانبی تنه و دو بال کوچک مربط به بخش پیشین ( قدامی )
• زائده بالی که از محل تلاقی تنه و بال های بزرگ رو به پایین می رود. [ ۳]
تنه استخوان پروانه ای دارای سطوح بالایی، پایینی، پیشین، پسین و کناری است:
سطح فوقانی تنه استخوان شامل اجزا زیر است:
• مهتابی پروانه ای ( ژوگوم اسفنوئید )
قسمت قدامی سطح فوقانی تنه به این نام صاف است. در حد خلفی آن، یک لبه استخوانی وجود دارد که کنار قدامی شیار ( ناودان ) چلیپایی را تشکیل می دهد. این شیار در دو سو منتهی به مجرای دیداری می شود.
• ناودان چلیپایی ( سولکوس کیاسماتیک، Sulcus chiasmaticus )
• تکمه زین ترکی ( سلا تورسیکا، Sella turcica )
در خلف ناودان به شکل بیضی است در خلف این تکمه، فرورفتگی عمیق به نام زین ترکی وجود دارد که عمیق ترین قسمت آن را حفره هیپوفیز می نامند که جایگاه غده هیپوفیز است.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاستخوان پروانه ای در میانه های جمجمه در جلوی استخوان گیجگاهی و بخش پایه ای استخوان پس سری قرار دارد. استخوان پروانه ای یکی از هفت استخوانی است که با هم مفصل می شوند تا کاسه چشم را به وجود آورند. دیواره پسین ( خلفی ) کاسه چشم را استخوان پروانه ای می سازد.
استخوان پروانه ای با استخوان های پیشانی، آهیانه، پرویزنی، گیجگاهی، استخوان گونه، استخوان کامی، خیش و استخوان پس سری مفصل می شود. استخوان پروانه ای به پیوستن کاسه مغز به اسکلت صورت کمک می کند.
هیپوفیز در یکی از فرورفتگی های استخوان پروانه ای به نام زین ترکی قرار دارد.
این استخوان به شکل گیری پایه و کناره های جمجمه و کف و دیواره های کاسهٔ چشم کمک می کند. استخوان پروانه ای محل اتصال بیشتر ماهیچه های جونده است. بسیاری از سوراخ ها و شکاف های استخوان بندی سر در استخوان پروانه ای جای گرفته اند که اعصاب و رگ های خونی سر و گردن را عبور می دهند. از آن جمله است: شکاف بالایی کاسه چشم ( با عصب چشمی ) ، سوراخ گرد استخوان پروانه ای ( با عصب فک بالا ) و سوراخ بیضی ( با عصب آرواره ای پایینی ) . [ ۱]
استخوان پروانه ای به بخش های زیر تقسیم می شود:
• بخش رو به داخل که به عنوان تنه استخوان پروانه ای شناخته می شود و زین ترکی ( Sella turcica ) در آن قرار دارد. [ ۲]
• دو بال بزرگ در بخش جانبی تنه و دو بال کوچک مربط به بخش پیشین ( قدامی )
• زائده بالی که از محل تلاقی تنه و بال های بزرگ رو به پایین می رود. [ ۳]
تنه استخوان پروانه ای دارای سطوح بالایی، پایینی، پیشین، پسین و کناری است:
سطح فوقانی تنه استخوان شامل اجزا زیر است:
• مهتابی پروانه ای ( ژوگوم اسفنوئید )
قسمت قدامی سطح فوقانی تنه به این نام صاف است. در حد خلفی آن، یک لبه استخوانی وجود دارد که کنار قدامی شیار ( ناودان ) چلیپایی را تشکیل می دهد. این شیار در دو سو منتهی به مجرای دیداری می شود.
• ناودان چلیپایی ( سولکوس کیاسماتیک، Sulcus chiasmaticus )
• تکمه زین ترکی ( سلا تورسیکا، Sella turcica )
در خلف ناودان به شکل بیضی است در خلف این تکمه، فرورفتگی عمیق به نام زین ترکی وجود دارد که عمیق ترین قسمت آن را حفره هیپوفیز می نامند که جایگاه غده هیپوفیز است.
wiki: استخوان پروانه ای