استخوان اهیانه

استخوان آهیانه. استخوان های آهیانه ( Parietal bones ) به صورت یک جفت استخوان پهن و چهارگوش هستند که بخش عمدهٔ کاسهٔ سر را تشکیل می دهند. این استخوان ها قسمت های طرفی و سقف جمجمه را می سازد. این استخوان ها که با یکدیگر مفصل شده اند، در جلو با استخوان پیشانی و در عقب با استخوان پس سری، مفصل می گردند. هر یک از استخوان های آهیانه دارای یک سطح بیرونی صاف و محدب و یک سطح درونی ناصاف و مقعر است و چهار زاویه و چهار کنار دارد. [ ۱]
قسمت قدامی فرق سر ( کالواریا ) توسط استخوان پیشانی به وجود می آید. دو استخوان آهیانه نیز در قسمت خلفی استخوان پیشانی قسمت عمده سقف فرق سر را می سازند. استخوان پس سری نیز قسمتی از خلف و کف خلفی فرق سر را به وجود می آورد. [ ۲]
استخوان های گیجگاهی در دو سوی سر دیواره های جانبی فرق سر را به وجود می آورند. استخوان های پرویزنی و پروانه ای نیز در ساختمان کف فرق سر شرکت دارند. مفاصل موجود بین این استخوان ها ثابت است و به درز موسوم می باشد.
استخوان های آهیانه ( پریتال ) ، سقف و طرفین کاسه سر را می سازند. در نمای کناری، یک استخوان آهیانه و در نمای فوقانی هر دو استخوان آهیانه دیده می شود. هر استخوان آهیانه به شکل یک چهارگوش نامنظم است که دارای دو سطح بیرون سری و درون سری و چهار پهلوی فوقانی و تحتانی و قدامی و خلفی و چهار زاویه پیشانی، پروانه ای و پس سری و گیجگاهی است. استخوان آهیانه رابط بسیار خوبی بین دو استخوان پیشانی و پس سری است و به همین دلیل درزها و مرزهای مهمی را می سازد.
نمای بیرون سری ( خارجی ) استخوان آهیانه دارای ویژگی های زیر است:
نمای درون سری ( داخلی ) استخوان آهیانه مقعر است. بخش درونی آهیانه شیارهایی برای جا گرفتن برآمدگی های مغزی و همچنین شیارهای متعددی برای جا دادن سرخرگ شامه ای ( مننژی ) میانی دارد. این سرخرگ از زاویه پروانه ای ( اسفنوئیدال ) و از بخش های مرکزی و پسین ( خلفی ) مرز صدفی Squamous به بالا و عقب می رود.
در سطح درون سری آهیانه آثاری از عبور رگ ها و چین و شکنج های مغزی وجود دارد. در این سطح ناودان کم عمقی به نام شیار مربوط به عبور سینوس پیکانی sagittal sinus فوقانی وجود دارد. دانه های عنکبوتی arachnoid granulations که در تخلیهٔ مایع مغزی - نخاعی نقش دارند نیز در این سطح دیده می شوند.
در نزدیکی شیارهای درون آهیانه، چندین فرورفتگی دیده می شود که در جمجمه افراد سالمند بهتر پیداست. این ناحیه که فرورفتگی های پاکیونی Pacchionian depressions نام دارد به عنوان محل جایگیری گرانول های عنکبوتی عمل می کند.