استخر بازتابی، استخری ست که در سازه های بزرگ چون عمارت های باغی، بوستان ها، کاخ ها، یا هر جای دیگر برای بازتاب تصویر سازه و به هدف افزایش جلوه شکوه و زیبایی سازه ساخته می شود. این استخرها از آنجا که کارایی اشان بازتاباندن است. ازین رو، هیچ فواره ای در آن ها جای پیدا نمی کند تا بالاترین شفافیت را همواره برای بازتاب زمینه شان دارا باشند. استخر بازتاب الگوی خود را از حوض بازتاب در باغ ایرانی برگرفته است و در مغرب زمین گسترش یافته است. نمونه برجسته این حوض های بازتاب را می توان در عمارت چهل ستون اصفهان پیدا کرد.
... [مشاهده متن کامل]
این استخرها در اندازه های گوناگون و ساختارهای هندسی گوناگون ساخته می شوند. با این همه مهم ترین ویژگی در استخرهای بازتاب بزرگی آنهاست. چه استخر بازتاب اگر از اندازه خاصی کوچکتر شود و همزمان با شکل هندسی منظمی بهم آمده باشد به حوض بازتاب بدل می شود. از حوض بازتاب به طور خاص در فضای درونی سازه ها به خاطر محدودیت بهره برده می شود که شاهکار آن را می توان در عمارت تابستان نشین باغ دولت آباد یزد مشاهده کرد. استخر بازتاب از آنجا که بسیار بزرگ و گسترده می تواند باشد ازینرو می تواند موج خیز شود. برای برطرف کردن این بغرنج در استخرهای بازتاب میانه استخر را اندکی کم گودتر از کناره های استخر می سازند. این ویژگی موجب شکستن موج می شود.
آب خود یکی از آخشیگ های چهارگانه سازنده گیتی ست. از آنجا که آخشیگ ها همگی سپنتا ( مقدس ) بوده اند ایرانیان می کوشیدند به شکلی پیوند خود را به این عناصر نگه داشته و آن را آشکار کنند. نمادپردازی یکی از راه های نمایاندن و آشکار ساختن پیوند به آخشیگ ها بوده است. پیوندی که همواره با آزرم و پاسداشت و ارج نهادن همراه بوده است. یکی از بسترهای کارامد برای به نمایش درآوردن پیوندهای فرهنگی به آخشیگ ها معماری بوده است. در واقع معماری شایان ترین زمینه را برای پرداختن به این نمادها فراهم می آورده است. از کارشیو کلی گرفته تا ساختمایه های برهم آورنده سازه، پیاده کردن ظرافت های هنری در قالب آجرچینی، کاشیکاری، گچبری، آینه کاری و به طور کلی هر گونه آمود در سازه و در نهایت نسبتی که کالبد سازه با آیین های دینی که برپایه پاسداشت آخشیگ ها بوده برقرار می کرده است. آب در این میان آخشیگی بسیار مهم به شمار می رود که از آنجا که رونده و سیال است از دیرباز برآسای نمادی برای پاکی بخشی شناخته می شده است. استخر یا حوض که بخشی انکار ناپذیر در سازه بود همواره به بهترین شکلی می توانست این امکان را برای دسترسی بیدرنگ به این عنصر پاکی آفرین فراهم کند. شکل کامل این طلب پاکی از آب در آیین دستنماز یا وضو نمود دینی می یابد که از دوران های پیش از اسلام در آیین های زرتشتی رواج داشته است. این چنین است که استخر و حوض رفته رفته در جای یکی از ارکان و پاربُن ها در سازه ایرانی جایگاهی آیینی نمادین به خود می گیرد.
... [مشاهده متن کامل]
این استخرها در اندازه های گوناگون و ساختارهای هندسی گوناگون ساخته می شوند. با این همه مهم ترین ویژگی در استخرهای بازتاب بزرگی آنهاست. چه استخر بازتاب اگر از اندازه خاصی کوچکتر شود و همزمان با شکل هندسی منظمی بهم آمده باشد به حوض بازتاب بدل می شود. از حوض بازتاب به طور خاص در فضای درونی سازه ها به خاطر محدودیت بهره برده می شود که شاهکار آن را می توان در عمارت تابستان نشین باغ دولت آباد یزد مشاهده کرد. استخر بازتاب از آنجا که بسیار بزرگ و گسترده می تواند باشد ازینرو می تواند موج خیز شود. برای برطرف کردن این بغرنج در استخرهای بازتاب میانه استخر را اندکی کم گودتر از کناره های استخر می سازند. این ویژگی موجب شکستن موج می شود.
آب خود یکی از آخشیگ های چهارگانه سازنده گیتی ست. از آنجا که آخشیگ ها همگی سپنتا ( مقدس ) بوده اند ایرانیان می کوشیدند به شکلی پیوند خود را به این عناصر نگه داشته و آن را آشکار کنند. نمادپردازی یکی از راه های نمایاندن و آشکار ساختن پیوند به آخشیگ ها بوده است. پیوندی که همواره با آزرم و پاسداشت و ارج نهادن همراه بوده است. یکی از بسترهای کارامد برای به نمایش درآوردن پیوندهای فرهنگی به آخشیگ ها معماری بوده است. در واقع معماری شایان ترین زمینه را برای پرداختن به این نمادها فراهم می آورده است. از کارشیو کلی گرفته تا ساختمایه های برهم آورنده سازه، پیاده کردن ظرافت های هنری در قالب آجرچینی، کاشیکاری، گچبری، آینه کاری و به طور کلی هر گونه آمود در سازه و در نهایت نسبتی که کالبد سازه با آیین های دینی که برپایه پاسداشت آخشیگ ها بوده برقرار می کرده است. آب در این میان آخشیگی بسیار مهم به شمار می رود که از آنجا که رونده و سیال است از دیرباز برآسای نمادی برای پاکی بخشی شناخته می شده است. استخر یا حوض که بخشی انکار ناپذیر در سازه بود همواره به بهترین شکلی می توانست این امکان را برای دسترسی بیدرنگ به این عنصر پاکی آفرین فراهم کند. شکل کامل این طلب پاکی از آب در آیین دستنماز یا وضو نمود دینی می یابد که از دوران های پیش از اسلام در آیین های زرتشتی رواج داشته است. این چنین است که استخر و حوض رفته رفته در جای یکی از ارکان و پاربُن ها در سازه ایرانی جایگاهی آیینی نمادین به خود می گیرد.
