استبداد صغیر

اِستبداد صغیر
دوره ای کوتاه از تاریخ سیاسی معاصر ایران که از به توپ بستن مجلس شورای ملی در ۲۳ جمادی الاولی ۱۳۲۶ق شروع و با خلع محمدعلی شاه در ۲۶ جمادی الثانی ۱۳۲۷ق ختم می شود. بعد از به توپ بستن مجلس ، گروهی از نمایندگان و مشروطه خواهان پس از ضرب و جرح، دستگیر ، اعدام یا تبعید و گروهی نیز متواری و عده ای هم به سفارت انگلستان پناهنده و روزنامه های مشروطه خواه و انجمن های هوادار نیز ناگهان تعطیل شدند تا گروهی از مردم به رهبری ستارخان، علیه حکومت مرکزی قیام مسلحانه و از شهر تبریز به صورت سنگری در مقابل نیروهای استبداد دفاع کردند. مراجع مشروطه خواه نجف ، ضمن تأیید قیام مردم تبریز، به تکفیر شاه و جهاد علیه او فتوا دادند. با حمایت همه جانبۀ مردم تبریز از ستارخان و احتمال بروز قیام های مشابهی در تهران و سایر شهرها، نیروهای استبدادی پس از چند ماه محاصره تبریز، سرانجام عقب نشستند و با توافق پنهانی سفیران روسیه و انگلستان ، نیروهای روس جانشین نیروهای دولتی شدند. از سوی دیگر، سپهدار تُنکابِنی ، و نیز سردار اسعد بختیاری ، در رأس نیروهای ایلاتی و مردمی ، روانه تهران شدند. نیروهای دولتی پس از زدوخورد اندکی، تسلیم نیروهای مهاجم شدند و تهران به تصرّف نیروهای گیلانی و بختیاری درآمد.