استان همدان

همدان با ۲۰٬۱۷۳ کیلومتر مربع وسعت، از سمت شمال به استان های زنجان و قزوین، از سمت جنوب به استان لرستان، از سمت شرق به استان مرکزی و از سمت غرب به استان های کردستان و کرمانشاه محدود می شود. این استان بین مدارهای ۳۳ درجه و ۵۹ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۴۸ دقیقهٔ عرض شمالی و ۴۷ درجه و ۳۴ دقیقه تا ۴۹ درجه و ۳۶ دقیقهٔ طول شرقی قرار گرفته و شامل ۱۰ شهرستان، ۲۵ بخش، ۳۰ شهر، ۷۳ دهستان و ۱۲۱۰ روستا است.
مرکز استان همدان شهر همدان است. استان همدان در سال ۱۳۵۲ از فرمانداری کل به استان تبدیل شد. این استان دارای شهرستان های زیر می باشد:
بیشتر ساکنان استان، مسلمان و پیرو مذهب شیعه اند. در بعضی مناطق، مذهب اهل سنت و یارسان نیز وجود دارند. در ضمن اقلیت های مذهبی مانند مسیحی، یهودی و بهایی نیز، به تعداد بسیار اندکی، ساکن هستند. از عوامل مهم در شکل گیری و تداوم حضور جامعه یهودیان در شهر همدان آرامگاه یا بُقعه اِستِر و مردخای است. این آرامگاه از مهم ترین زیارتگاه های یهودیان ایران به شمار می رود. از مذاهبی که در قانون اساسی به رسمیت شناخته نشده اند اما دارای پیروانی در استان همدان می باشند می توان به یارسان ( اهل حق ) و بهائیان اشاره نمود.
زبان ارتباطی و میانجی اقوام مختلف استان همدان فارسی است. و زبان مرکز استان نیز فارسی با گویش همدانی می باشد. آذری ها بیشتر ساکنان نیمه شمالی استان و لرها ساکن نیمه جنوبی استان هستند. در استان همدان زبان های فارسی، ترکی آذربایجانی، لری و کردی رایج است، همچنین اقلیت ها به زبان ارمنی و عبری صحبت می کنند. آذری ها به طور عمده در نیمه شمالی استان که شامل شهرستان های رزن، کبودرآهنگ، درگزین، بهار و فامنین و قسمت هایی از شهرستان همدان مانند شهر جورقان، سکونت دارند. فارسی زبانان در شهرستان همدان و روستاهای شهرستان فامنین و شهر لالجین شهرستان سکونت دارند. لرها در اکثریت شهرستان های جنوبی استان از قبیل نهاوند، ملایر، تویسرکان، اسدآباد، سکونت دارند. لرهای استان همدان به گویش لری شمالی صحبت می کنند کردها هم عمدتاً در شهرستان اسدآباد هستند و زندگی می کنند.