استان خودمختار قره باغ کوهستانی[ الف] یک استان خودمختار در درون جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی بود که بیشتر ساکنان آن را ارامنه تشکیل می دادند. [ ۲] [ ۳] [ ۴]
مالکیت بر این منطقه در طول دوران کوتاه مدت استقلال آذربایجان و ارمنستان در سال های ۱۹۱۸ و ۱۹۲۰ مورد اختلاف دو کشور قرار گرفت. پس از تصرف ارمنستان و آذربایجان توسط شوروی، کاف بیرو ( دفتر قفقاز ) تصمیم گرفت قره باغ را با مجموعه ای از خودمختاری ها در داخل جمهوری سوسیالیستی شوروی آذربایجان قرار دهد. بنابر تصمیم کاف بیرو شهر شوشی به عنوان مرکز اداری این استان خودمختار انتخاب شد. [ ۵] [ ۶]
در ۷ ژوئیه ۱۹۲۳، استان خودمختار قره باغ کوهستانی ایجاد شد و پایتخت به استپاناکرت ( که قبلاً خان کَندی نام داشت ) منتقل شد. [ ۷] در زمان تشکیل، مساحت این استان ۴۱۶۱ کیلومتر مربع ( ۱۶۰۷ مایل مربع ) بود. [ ۷] سرشماری سال ۱۹۲۶، جمعیت این منطقه را ۱۲۵۲۰۰ نفر اعلام کرده است که ۸۹٫۲ درصد این جمعیت را ارامنه را تشکیل می داده اند. با این حال، تا سال ۱۹۸۹، درصد جمعیت ارمنی این استان خود مختار به ۷۶٫۹ درصد کاهش یافت. [ ۸] دلایل کاهش جمعیت ارامنه در این استان عبارت بودند از سیاست مقامات آذربایجان شوروی برای اسکان آذربایجانی ها در این منطقه و مهاجرت ارامنه قره باغ به خارج، و همچنین زاد و ولد بیشتر آذربایجانی ها نسبت به ارمنی ها. [ ۹]
اگرچه مسئله حاکمیت بر قره باغ کوهستانی تا اواسط دهه ۱۹۸۰ به موضوعی جدی تبدیل نشده بود اما روشنفکران ارمنی و رهبران ارمنستان شوروی و همچنین مقامات ارمنی قره باغ چندین بار از مسکو درخواست کردند تا حاکمیت این منطقه به ارمنستان شوروی منتقل شود. [ ۹] در سال ۱۹۴۵، گریگور هاروتیونیان، رهبر ارمنستان شوروی، از استالین درخواست کرد که این منطقه به ارمنستان شوروی ضمیمه شود که استالین این درخواست را رد کرد. [ ۹] در سال ۱۹۶۵، سیزده تن از مقامات حزب ارمنی قره باغ در نامه ای به رهبری اتحاد جماهیر شوروی در مورد نوع نگرش مقامات آذربایجان شوروی نسبت به استان خودمختار قره باغ کوهستانی شکایت کردند. بسیاری از مقامات ارمنی قره باغ که خواهان پیوستن به ارمنستان بودند از کار برکنار یا به ارمنستان منتقل شدند. [ ۹] با ظهور حیدر علی اف به عنوان رهبری جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی در سال ۱۹۶۹ باکو تلاش های فزاینده ای را برای تشدید کنترل خود بر این منطقه خودمختار به کار برد. در سال ۱۹۷۴–۱۹۷۳ علی اف، گورگن ملکومیان دبیر استان خود مختار قره باغ کوهستانی را که در نظر وی یک ملی گرای ارمنی بود برکنار کرد و بوریس کوورکوف را به عنوان دبیر استان قره باغ کوهستانی منصوب کرد. کورکوف برخلاف گورگن ملکومیان دبیر قبلی قره باغ کوهستانی که متولد قره باغ بود در ارمنستان متولد شده بود و روابط دوستانه ای با آذربایجان داشت. [ ۹]
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفمالکیت بر این منطقه در طول دوران کوتاه مدت استقلال آذربایجان و ارمنستان در سال های ۱۹۱۸ و ۱۹۲۰ مورد اختلاف دو کشور قرار گرفت. پس از تصرف ارمنستان و آذربایجان توسط شوروی، کاف بیرو ( دفتر قفقاز ) تصمیم گرفت قره باغ را با مجموعه ای از خودمختاری ها در داخل جمهوری سوسیالیستی شوروی آذربایجان قرار دهد. بنابر تصمیم کاف بیرو شهر شوشی به عنوان مرکز اداری این استان خودمختار انتخاب شد. [ ۵] [ ۶]
در ۷ ژوئیه ۱۹۲۳، استان خودمختار قره باغ کوهستانی ایجاد شد و پایتخت به استپاناکرت ( که قبلاً خان کَندی نام داشت ) منتقل شد. [ ۷] در زمان تشکیل، مساحت این استان ۴۱۶۱ کیلومتر مربع ( ۱۶۰۷ مایل مربع ) بود. [ ۷] سرشماری سال ۱۹۲۶، جمعیت این منطقه را ۱۲۵۲۰۰ نفر اعلام کرده است که ۸۹٫۲ درصد این جمعیت را ارامنه را تشکیل می داده اند. با این حال، تا سال ۱۹۸۹، درصد جمعیت ارمنی این استان خود مختار به ۷۶٫۹ درصد کاهش یافت. [ ۸] دلایل کاهش جمعیت ارامنه در این استان عبارت بودند از سیاست مقامات آذربایجان شوروی برای اسکان آذربایجانی ها در این منطقه و مهاجرت ارامنه قره باغ به خارج، و همچنین زاد و ولد بیشتر آذربایجانی ها نسبت به ارمنی ها. [ ۹]
اگرچه مسئله حاکمیت بر قره باغ کوهستانی تا اواسط دهه ۱۹۸۰ به موضوعی جدی تبدیل نشده بود اما روشنفکران ارمنی و رهبران ارمنستان شوروی و همچنین مقامات ارمنی قره باغ چندین بار از مسکو درخواست کردند تا حاکمیت این منطقه به ارمنستان شوروی منتقل شود. [ ۹] در سال ۱۹۴۵، گریگور هاروتیونیان، رهبر ارمنستان شوروی، از استالین درخواست کرد که این منطقه به ارمنستان شوروی ضمیمه شود که استالین این درخواست را رد کرد. [ ۹] در سال ۱۹۶۵، سیزده تن از مقامات حزب ارمنی قره باغ در نامه ای به رهبری اتحاد جماهیر شوروی در مورد نوع نگرش مقامات آذربایجان شوروی نسبت به استان خودمختار قره باغ کوهستانی شکایت کردند. بسیاری از مقامات ارمنی قره باغ که خواهان پیوستن به ارمنستان بودند از کار برکنار یا به ارمنستان منتقل شدند. [ ۹] با ظهور حیدر علی اف به عنوان رهبری جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی در سال ۱۹۶۹ باکو تلاش های فزاینده ای را برای تشدید کنترل خود بر این منطقه خودمختار به کار برد. در سال ۱۹۷۴–۱۹۷۳ علی اف، گورگن ملکومیان دبیر استان خود مختار قره باغ کوهستانی را که در نظر وی یک ملی گرای ارمنی بود برکنار کرد و بوریس کوورکوف را به عنوان دبیر استان قره باغ کوهستانی منصوب کرد. کورکوف برخلاف گورگن ملکومیان دبیر قبلی قره باغ کوهستانی که متولد قره باغ بود در ارمنستان متولد شده بود و روابط دوستانه ای با آذربایجان داشت. [ ۹]
