استان خراسان رضوی

استان خراسان رضوی از ۳۴ شهرستان، ۸۲ بخش، ۱۷۹ دهستان و ۹۶ شهر تشکیل شده است که پس از استان فارس، پرشهرستان ترین استان در ایران است.
خراسان، در طول تاریخ شاهد ظهور و سقوط سلسله ها و دولت های بسیاری در قلمرو خود بوده است. اقوام مختلف اعراب، ترک ها، کردها و ترکمن ها زمان به زمان به این منطقه تغییرات را به ارمغان آورده اند.
جغرافی دانان باستان، ایران را به هشت بخش تقسیم کرده اند که خراسان بزرگ شکوفاترین و بزرگ ترین قلمرو بوده است.
امپراتوری اشکانیان برای چندین سال در نزدیکی مرو در خراسان مستقر و خبوشان ( قوچان ) یکی از پایتخت های اشکانی بوده است. در دوران ساسانیان نیز استان توسط یک سپهبد که پادگوسبان نامیده می شده و چهار مرگراوس ( margraves ) که هر یک، فرمانده یکی از چهار بخش استان بوده اند، حکومت می شده است.
در دوران فتوحات مسلمانان در ایران، خراسان به چهار بخش تقسیم گردید و هر بخش به اسم شهر بزرگ خود یعنی نیشابور، مرو، هرات و بلخ نامیده شدند.
قدیمی ترین آثار حیات انسانی در ایران، شامل تعدادی ادوات و دست افزارهای سنگی با قدمت تخمینی ۸۰۰ هزار سال قبل، متعلق به دوران پارینه سنگی قدیم، از بستر رودخانه کشف رود مشهد به دست آمده است. در حالی که قدیمی ترین مکان های استقرار انسان، حداکثر با قدمت ۱۲۰ هزار سال در نواحی دیگر ایران نظیر آذربایجان، کرمانشاه، لرستان، ایلام و غیره شناسایی شده اند.
از آن پس آثار و شواهد زندگی بیشماری از دوران نوسنگی تا آغاز دوران تاریخی در جلگه مشهد، قوچان، جلگه درگز، بجنورد، تربت حیدریه، بیرجند ، فردوس و غیره شناسایی شده اند. این شواهد و آثار به اقوام و ساکنان اولیه و بومی خراسان مربوط می شود که بنا به عقیده برخی محققان به عنوان اقوام آسیایی شهرت یافته اند و سراسر آسیای غربی از مدیترانه تا ترکستان و دره سند را فرامی گیرد؛ ولی در حقیقت مهم ترین مقطع تاریخ خراسان در سرآغاز دوران تاریخی ایران با ورود اقوام آریایی به فلات ایران پیوند می خورد. در این واقعه که در آغاز هزاره اول ق. م اتفاق افتاد، آریایی ها تازه وارد از طریق خراسان به سمت مرکز ایران پیش رفتند و بخش اعظم آن ها آنچنان که از توصیفات اوستا برمی آید، در خراسان و سیستان مستقر شدند و شاید به همین دلیل است که عمده حوادث آغاز تاریخ ایرانیان که در دو منبع اوستا و شاهنامه فردوسی ذکر شده است در مشرق ایران و در واقع در خراسان بزرگ رخ می دهد.