اسب کاسپین ( به انگلیسی: Caspian horse ) ، اسبچه خزر، اسب مازندرانی، اسب گیلان، گیل اسب یا اسب شاه با قدمت بیش از ۵ هزار سال یکی از قدیمی ترین نژادهای اسب موجود در جهان است که تا سال ۱۳۴۵ منحصراً در ایران وجود داشت. نام رسمی این اسب در ایران بنابر اعلام وزارت جهاد کشاورزی ایران مطابق با نام بومی و بین المللی، اسب کاسپین است. اسب هایی وجود داشتند که نزدیک به ( و همچنین اجداد ) اسب های اهلی امروزی در منطقه معتدل اوراسیا در دوره پلیستوسن زندگی می کردند. در ایران، بقایای اسکلت یک نژاد بومی با جثه کوچک، که ظاهراً به عنوان غذا استفاده می شد، در محوطه های ماقبل تاریخ کشف شده است: در غاری در بیستون، در ۴۸ کیلومتری شرق کرمانشاه و در تمتم، منطقه ای کوهستانی در غرب دریاچه ارومیه. در تل ابلیس، جنوب مرکزی ایران؛ و در گودین تپه زاگرس مرکزی. این نژاد به طور آزمایشی به عنوان خاستگاه «اسب مینیاتوری کاسپین» در نظر گرفته شده است که در حال حاضر گاهی در مازندران یافت می شود. بقایای قدیمی ترین اسب کاسپین در در سایت گوهرتپه در استان مازندران بین شهرهای نکا و بهشهر کشف شد که قدمت آن به اواخر عصر برنز تا اوائل عصر آهن ( ۳۴۰۰ پیش از میلاد ) برمی گشت. اسب کاسپین، نامی که برگرفته از موقعیت جغرافیایی محل اولیه و جثه کوچک اسب است، اولین بار در آمل کشف شد و مورد توجه قرار گرفت. تا سال ۱۹۶۵ ( ۱۳۴۳–۴۴ ) به نظر می رسید که این نژاد منقرض شده اند، تا این که در این سال لوئیز فیروز، همسر آمریکایی یکی از درباریان ایران با یک گله اسب وحشی در کوهستان البرز مواجه شد. اسب خزر همان طور که از نامش پیداست بومی منطقه شمال ایران بوده و پراکندگی فعلی آن از بهشهر در نزدیکی ترکمن صحرا تا تالش در غرب دریای خزر است. نام «اسبچه خزری» هم برای اشاره به این اسب به کار رفته است، که البته امروزه معتقدند این نام اشتباه است، چون اسب کاسپین در هیبت یک اسب کامل است.
... [مشاهده متن کامل]
بررسی برای تعیین تعداد تقریبی و دامنه اسب کاسپین در ژوئیه ۱۹۶۵ انجام شد و در اوت ۱۹۶۹ به نتیجه رسید. جدای از بررسی های نقطه ای جمعیت اسب ها در اکثر استان های فلات ایران، این بررسی منطقه توصیف شده در امتداد سواحل کاسپین را که در آن اسب های مینیاتوری قرار داشتند، پوشش داد. هرگونه بررسی جمعیت دامی استان های گیلان و مازندران باید حتماً مناطق چرای تابستانی را نیز شامل شود. بر اساس این بررسی تخمین زده شد که تقریباً پنجاه راس کوچک با ویژگی های مشخص «کاسپین» در سراسر ساحل دریای خزر وجود دارد که بیشترین غلظت آن حدود ۳۰ راس در یک مثلث ۳۴۰۰ کیلومتر مربعی بین آمل، بابل و کیاکلا است. با این حال، بقیه آنقدر پراکنده بودند که نتیجه گیری شد که عملاً غیرممکن است که هیچ یک از آنها کاملاً خالص در نظر گرفته شوند. تقریباً در اواسط راه در امتداد خزر در تقسیم استان های مازندران و گیلان، ساحل باریک می شود و کوه ها بر فراز دریا آویزان به نظر می رسد. هر چه به سمت غرب دورتر می شود، بارندگی فراوان تر می شود، با شالی زارهای برنج در ساحل و مزارع چای که از تپه های پلکانی به سمت ابرهای کم ارتفاع بالا می روند. در اینجا، جمعیت اسب ها عمدتاً از نوع اسب های مغول سنگین و نسبتاً درشت تشکیل شده است.
... [مشاهده متن کامل]
بررسی برای تعیین تعداد تقریبی و دامنه اسب کاسپین در ژوئیه ۱۹۶۵ انجام شد و در اوت ۱۹۶۹ به نتیجه رسید. جدای از بررسی های نقطه ای جمعیت اسب ها در اکثر استان های فلات ایران، این بررسی منطقه توصیف شده در امتداد سواحل کاسپین را که در آن اسب های مینیاتوری قرار داشتند، پوشش داد. هرگونه بررسی جمعیت دامی استان های گیلان و مازندران باید حتماً مناطق چرای تابستانی را نیز شامل شود. بر اساس این بررسی تخمین زده شد که تقریباً پنجاه راس کوچک با ویژگی های مشخص «کاسپین» در سراسر ساحل دریای خزر وجود دارد که بیشترین غلظت آن حدود ۳۰ راس در یک مثلث ۳۴۰۰ کیلومتر مربعی بین آمل، بابل و کیاکلا است. با این حال، بقیه آنقدر پراکنده بودند که نتیجه گیری شد که عملاً غیرممکن است که هیچ یک از آنها کاملاً خالص در نظر گرفته شوند. تقریباً در اواسط راه در امتداد خزر در تقسیم استان های مازندران و گیلان، ساحل باریک می شود و کوه ها بر فراز دریا آویزان به نظر می رسد. هر چه به سمت غرب دورتر می شود، بارندگی فراوان تر می شود، با شالی زارهای برنج در ساحل و مزارع چای که از تپه های پلکانی به سمت ابرهای کم ارتفاع بالا می روند. در اینجا، جمعیت اسب ها عمدتاً از نوع اسب های مغول سنگین و نسبتاً درشت تشکیل شده است.
والا من خودم آملی هستم و به این اسم هیچوقت اسب مازندرانی نمیگیم. این اسب کاسپین یا همون گیل اسب هستش که خاستگاهش سمت گیلان و رضوانشهر هستش. اینو دیگه همه میدونن
گیله اسب یا اسب کاسپین که مخصوص گیلان می باشد.