ازواج

[ویکی الکتاب] معنی أَزْوَاج: زوجها
ریشه کلمه:
زوج (۸۱ بار)

«أَزْواج» جمع «زوج» در لغت به معنای جفت است، ولی باید توجّه داشت که گاهی به مجموع دو حیوان نر و ماده گفته می شود; و گاهی به هر یک از دو زوج. لذا به مجموع آنها زوجین می گویند. و این که در آیه فوق اشاره به هشت زوج شده منظور از آن چهار نوع حیوان نر و چهار نوع حیوان ماده است. این احتمال نیز در آیه داده شده است که منظور از آن جفت های حیوانات اهلی و وحشی بوده باشد; یعنی نر و مادّه گوسفند اهلی و وحشی. به تعبیر دیگر، «أَزْواج» جمع «زوج» معمولاً به دو جنس مذکر و مؤنث گفته می شود، خواه در عالم حیوانات باشد، یا غیر آنها، سپس توسعه داده شده و به هر دو موجودی که قرین یکدیگر و یا حتی ضد یکدیگرند «زوج» اطلاق می شود. حتی به دو اطاق مشابه در یک خانه، یا دو لنگه در، و یا دو همکار و قرین، این کلمه گفته می شود. و به این ترتیب، برای هر موجودی در جهان زوجی متصور است. و بعید نیست که زوجیت در اینجا به همان معنای خاص یعنی جنس «مذکر» و «مؤنث» باشد و قرآن مجید در این آیه، خبر از وجود زوجیت در تمام جهان گیاهان و انسان ها، و موجودات دیگری که مردم از آن اطلاعی ندارند، می دهد. «أَزْواج» به معنای همسران بهشتی، و یا همسران با ایمانی است که در این دنیا داشتند و این که بعضی احتمال داده اند، به معنای هم طرازان بوده باشد (مانند آیه 22 سوره «صافات»:أُحْشُرُوا الَّذِینَ ظلَمُوا وَ أَزْواجَهُمْ: «ظالمان و هم طرازانشان را محشور کنید»); در اینجا بسیار بعید به نظر می رسد. «اَزْواج» در سوره «صافات» اشاره به همسران مجرم و بت پرست آنها، و یا همفکران و همکاران و همشکلان آنها می باشد; زیرا این کلمه به هر دو معنا آمده است. «أَزْواج» جمع «زوج»، به معنای جفت و جنس «مذکر و مؤنث» است; و آفرینش انسان از این دو جنس. علاوه بر این که ضامن بقای نسل او است، سبب آرامش جسم و جان او محسوب می شود. چنان که در آیه 21 سوره «روم» می خوانیم:وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً: «از نشانه های (عظمت) خداوند این است که همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنها آرامش بیابید; و در میان شما محبت و رحمت قرار داد». و به تعبیر دیگر، جنس مذکر و مؤنث هر کدام مکمل وجود دیگری و برطرف کننده کمبودهای طرف مقابل می باشد. و از آنجا که «أَزْواج» در لغت به معنای «اصناف و انواع» نیز آمده، بعضی این آیه را اشاره به اصناف مختلف انسان ها می دانند; و تفاوت هایی که از نظر رنگ، نژاد، روحیات و استعدادهای مختلف در میان انسان ها می باشد را آن نیز از نشانه های عظمت حق و مایه تکامل جامعه انسانی می دانند.