اریگنا یوهانس اسکوتوس

دانشنامه آزاد فارسی

اِریگِنا، یوهانس اِسکوتوس (۸۱۰ـ ح ۸۷۷م)(Erigena, John Scotus)
متکلم، مترجم، و شارح ایرلندی. در شرح هایش بر مؤلفان قدیم تر کوشید فلسفۀ یونانی و نوافلاطونی را با اعتقادات مسیحی تلفیق کند. از ح ۸۴۵م در دربار شارل کچل، در حوالی لان (در فرانسۀ کنونی)، زندگی می کرد و دستور و جدل درس می داد. در بحث های کلامی شرکت داشت و چون کتابِ در تقدیر را نوشت (۸۵۱م) مقامات کلیسا محکومش کردند. در اثر عمده اش با نام در تقسیم بندی طبیعت (۸۶۲ ـ ۸۶۶م) تلاش کرد فیضان نوافلاطونی را با آفرینش الهی آشتی دهد. او در این اثر طبیعت را به چهار وجه ممتاز تقسیم کرد: ۱) آن که می آفریند و آفریده نمی شود؛ ۲) آن که می آفریند و آفریده می شود؛ ۳) آن که نمی آفریند و آفریده می شود؛ و ۴) آن که نمی آفریند و آفریده نمی شود. اولی و چهارمی خداوند است در آغاز و پایان؛ و دومی و سومی وجود دوگانۀ مخلوقات است (معقول و محسوس). بازگشت مخلوقات به سوی آفریدگار با تبرّای از گناه، مرگ جسمانی، و ورود به جهان آخرت آغاز می شود. اریگنا انسان را عالم صغیر می داند زیرا صاحب حس برای درک جهان، عقل برای تشخیص معقولات و اسباب امور، و فکر برای تأمل در وجود خداست. این کتاب هرچند در نسل های بعد، به ویژه عارفان غربی و عالمان مدرسی، تأثیر بسیار بر جای نهاد، به سبب نتایج وحدت وجودی که از آن حاصل می شد سرانجام از کلیسا حکم مردودی گرفت.

پیشنهاد کاربران

بپرس