اریستوفان

آریستوفان. آریستوفان در سال ۴۴۸ پیش از میلاد به دنیا آمد. پدر وی فیلیپوس نام داشت و در آئیگینا می زیسته است. تولد و دوران جوانی او مصادف با اوج قدرت پریکلس پایه گذار دموکراسی آتن بود. در این باره که آریستوفان اصالتاً آتنی بوده باشد تردید وجود دارد و شاید همین امر باعث گردید تا مدتی نتواند کمدی هایش را با نام حقیقی خود به نمایش بگذارد. آریستوفان پسری به نام آراروس داشت که بعدها شغل پدر را دنبال کرد و دو نمایشنامهٔ آخر آریستوفان را او به نمایش گذاشت. سال وفات آریستوفان را ۳۸۰ پیش از میلاد ذکر کرده اند.
از مجموع آثارش که در حدود ۴۴ نمایشنامه بوده دوازده کمدی کامل و قطعاتی پراکنده به دست آمده است. این آثار عبارتند از: آخارنی ها ( ۴۲۵ پ. م ) ، سلحشوران ( ۴۲۴ پ. م ) ، صلح ( ۴۲۱ پ. م ) ، ابرها ( ۴۲۳ پ. م ) ، پرندگان ( ۴۱۱۴ پ. م ) ، لیسیستراتا ( ۴۱۱ پ. م ) ، قورباغه ها ( ۴۰۵ پ. م ) ، زنبوران ( ۴۲۲ پ. م ) ، مجمع زنان ( ۳۹۲ پ. م ) تسموفوریازوس ( ۴۱۰ پ. م ) ، اکلزوسیازوس ( ۳۹۱ پ. م ) و پلوتوس ( ۳۸۸ پ. م ) . از میان این آثار نُه اثر نخستین اختصاص به دوره ای دارند که به کمدی قدیم معروف است و مهم ترین ویژگی آن جنبهٔ تند سیاسی و انتقادهای شدید از سیاستمداران است. اما آثار واپسین که به دورهٔ کمدیِ میانه تعلق دارند از لحن انتقادی نرم تری برخوردارند و جنبه های سیاسی در آن ها کمرنگ تر است. نمایشنامه ابرها، پرندگان و قورباغه ها نسبت به باقی آثار از شهرت بیشتری برخوردار است. ابرها هجویه ای علیه سقراط است. پرندگان بزرگترین و برجسته ترین اثر سیاسی اوست. آریستوفان در این اثر با استفاده از وجود اندیشهٔ پرواز در اساطیر یونانی، کهن ترین آرزومندی انسان را برای پرواز به نمایش می گذارد؛ و کتاب قورباغه ها را می توان نخستین نقد ادبی جهان قلمداد کرد که بر ضد اوریپید نوشته شده است. نخستین نمایشنامهٔ آریستوفان با نام آخارنی ها یا مردم آخارن در سال ۴۲۵ پ. م در یکی از جشن های یونان به نمایش گذاشته شد. اما آریستوفان پیش از آن، با ارائهٔ دو نمایش سورخواران و بابلی ها، که هر دو اثر مفقود شده اند، شهرتی کسب کرده بود. آریستوفان در کمدی هایش با قلم طنز خود بر ضد سیاستمداران عوام فریب و مستبدان دموکرات مآب قد علم می کند.
در آتن و شهرهای اطراف آن اجراهایی نمایشی به نام کوموس یا رقص ها و آوازهای دسته جمعی مرسوم بوده است که اجراکنندگان اغلب لباس های مضحک بر تن می کردند و صورتک بر چهره می زدند و خود را به هیئت جانوران درمی آوردند. این نمایش ها صرفاً برای وقت گذرانی نبوده و اغلب غایتی دیگر نیز داشته اند و بسا اوقات جزو نوعی از مراسم اعیاد مذهبی بوده اند.