آریارَمْنَه ( به پارسی باستان: ) نیای داریوش بزرگ از شاهان هخامنشی است همچنین برادر کوچک تر کورش یکم نیای کوروش بزرگ است. پدرش چیش پیش پادشاهی خود را بین دو پسرش تقسیم نمود. وی به آریارمنه عنوان «شاه پارس» را داد.
... [مشاهده متن کامل]
آریارمنه ( پارسی باستان: ARIYĀRAMNA/اَرییارَمنَه؛ عیلامی: Har - ri - ya - ra - um - na/هر - ری - یَ - رَ - اُم - نَه؛ اَکَدی: ʾ - Ar - ḭa - ra - am - na/اَر - ییَ - رَ - اَم - نَ - ع؛ یونانی:Ariaramnēs/اَرییَرَمنِس ) فرزند چیش پیش و شاه پارس می باشد. پس از وی فرزندش آرشامه به پادشاهی پارس رسید. داریوش در سنگ نبشته بیستون می گوید پدر من ویشتاسپ است. پدر ویشتاسپ آرشام بود؛ پدر آرشام آریارمنه بود؛ پدر آریارمنه چیش پیش بود؛ پدر چیش پیش هخامنش بود.
اَرییارَمنَه نامی است از زبان پارسی باستان؛ برگرفته از Aryārāman - /اَریارامَن - ، و از aryā - /اَریا - «آریایی ها» و rāman - /رامَن - «خوشی و صلح» به معنای «رامش دهندهٔ آریایی هاً».
دبیره میخی هخامنشی که در سال ۱۲۹۹ شمسی در همدان یافت شد، منسوب به اوست. این لوح زرین که اکنون در موزه برلین می باشد دارای یازده سطر است که سطر آخر آن از میان رفته است. ترجمه این لوح چنین است: متن کتیبه بدین شرح است «آریارمنه، شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه در پارس، پسر چیش پیش، نوه هخامنش. آریارمنه شاه می گوید: این کشور پارس که من دارم، دارای اسبان خوب و مردان ( است ) خدای بزرگ اهورامزدا ( آنرا ) به من عطا فرمود. به خواست اهورامزدا من شاه در این کشور هستم. آریارمنه شاه گوید: اهورامزدا به من یاری ارزانی فرماید. »
• علیرضا شاپور شهبازی می نویسد اینکه آریارمنه در بهترین حالت بزرگ یک ارباب محلی ( استانی ) خراجگزار مادها بوده است خود را با لقب تعجب برانگیز «شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه پارس» بنامد و متن کوچکی که حاوی حداقل هفت اشتباه دستوری مشابه مواردی که در متون متاخر هخامنشی با آن برخورد می شود غیر اصل بودن این نوشته را ثابت می کند. حتی اگر این کتیبه یک اثر جعلی معاصر نباشد متن احتمالاً به دستور یکی آخرین شاهان هخامنشی حک شده است و به منظور ارج نهادی به نیای خویش.
• بنوشته رونالد کنت این کتیبه نه در زمان آریارمنه بلکه در زمان اردشیر دوم تهیه شده است. این کار به منظور بالابردن خاندان آریارمنه و جزیی از کارهای ضد کوروش اردشیر دوم بوده است.
• دانشنامه بریتانیکا آنرا نخستین اثر پارسی باستان می داند.
• رابرت پین در مقاله ای با عنوان شکوه پارس از آریارمنه به عنوان نخستین کسی یاد می کند که خود را شاهنشاه نامید.
... [مشاهده متن کامل]
آریارمنه ( پارسی باستان: ARIYĀRAMNA/اَرییارَمنَه؛ عیلامی: Har - ri - ya - ra - um - na/هر - ری - یَ - رَ - اُم - نَه؛ اَکَدی: ʾ - Ar - ḭa - ra - am - na/اَر - ییَ - رَ - اَم - نَ - ع؛ یونانی:Ariaramnēs/اَرییَرَمنِس ) فرزند چیش پیش و شاه پارس می باشد. پس از وی فرزندش آرشامه به پادشاهی پارس رسید. داریوش در سنگ نبشته بیستون می گوید پدر من ویشتاسپ است. پدر ویشتاسپ آرشام بود؛ پدر آرشام آریارمنه بود؛ پدر آریارمنه چیش پیش بود؛ پدر چیش پیش هخامنش بود.
اَرییارَمنَه نامی است از زبان پارسی باستان؛ برگرفته از Aryārāman - /اَریارامَن - ، و از aryā - /اَریا - «آریایی ها» و rāman - /رامَن - «خوشی و صلح» به معنای «رامش دهندهٔ آریایی هاً».
دبیره میخی هخامنشی که در سال ۱۲۹۹ شمسی در همدان یافت شد، منسوب به اوست. این لوح زرین که اکنون در موزه برلین می باشد دارای یازده سطر است که سطر آخر آن از میان رفته است. ترجمه این لوح چنین است: متن کتیبه بدین شرح است «آریارمنه، شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه در پارس، پسر چیش پیش، نوه هخامنش. آریارمنه شاه می گوید: این کشور پارس که من دارم، دارای اسبان خوب و مردان ( است ) خدای بزرگ اهورامزدا ( آنرا ) به من عطا فرمود. به خواست اهورامزدا من شاه در این کشور هستم. آریارمنه شاه گوید: اهورامزدا به من یاری ارزانی فرماید. »
• علیرضا شاپور شهبازی می نویسد اینکه آریارمنه در بهترین حالت بزرگ یک ارباب محلی ( استانی ) خراجگزار مادها بوده است خود را با لقب تعجب برانگیز «شاه بزرگ، شاه شاهان، شاه پارس» بنامد و متن کوچکی که حاوی حداقل هفت اشتباه دستوری مشابه مواردی که در متون متاخر هخامنشی با آن برخورد می شود غیر اصل بودن این نوشته را ثابت می کند. حتی اگر این کتیبه یک اثر جعلی معاصر نباشد متن احتمالاً به دستور یکی آخرین شاهان هخامنشی حک شده است و به منظور ارج نهادی به نیای خویش.
• بنوشته رونالد کنت این کتیبه نه در زمان آریارمنه بلکه در زمان اردشیر دوم تهیه شده است. این کار به منظور بالابردن خاندان آریارمنه و جزیی از کارهای ضد کوروش اردشیر دوم بوده است.
• دانشنامه بریتانیکا آنرا نخستین اثر پارسی باستان می داند.
• رابرت پین در مقاله ای با عنوان شکوه پارس از آریارمنه به عنوان نخستین کسی یاد می کند که خود را شاهنشاه نامید.
