ارهات

در دین بودایی، انسان کامل، یعنی کسی که به ماهیت حقیقی هستی بصیرت یافته، و به نیرْوانه ( اشراق روحانی ) رسیده است. ارهت خود را از بند خواهش ها آزاد کرده است.
رسیدن به مقام ارهت هدف غایی هر بودایی به شمار آمده است. چهار مرحلهٔ نیل به آن چنین وصف شده است:
• مقام «وارد شونده به جریان»، یعنی نوکیش که با غالب شدن بر تردیدها و باورهای خطا دربارهٔ بودا و تعلیمات ( دهَمّه ) و انجمن ( سَنگهه ) به دست می آید.
• «یک بار بازگردنده» که تنها یک بار دیگر زاده خواهد شد، مقامی که فقط با از میان بردن شهوت و خشم و پندار حاصل می شود.
• «ناـ بازگردنده» که پس از مرگ، در بهشتی برتر به دنیا می آید و در آنجا ارهت می شود، مقامی که با غلبه بر خواهش های حسی و بدخواهی، و نیز با دستاوردهای دو مرحلهٔ پیشین حاصل می شود.
۴. ارهت. آدمی، جز در اوضاع و احوالی استثنایی، تنها هنگامی می تواند ارهت شود که در صومعه به سر برد.
دانا و «زندهٔ آزاد» ( arhat ) از چنگال کنش و واکنش های متقابل آزاد می گردد و او دیگر در بند سلسلهٔ علت و معلول نیست و به هیچ امری پیوستگی و تعلق ندارد.