ارمیه
لغت نامه دهخدا
ارمیه. [ اُ ی َ ] ( اِخ ) اورمیه. ارومیه. شهری بزرگ و قدیم در آذربایجان ، بین آن و دریاچه ارمیه قریب سه یا چهار میل است وچنانکه گمان برده اند این شهر، شهر زرادشت پیامبر مجوس است. یاقوت گوید من آنرا به سال 617 هَ. ق. دیدم و آن شهری است نیکو، بسیارخیر، با میوه های فراوان وبستان ها و هوای سالم و آب کثیر، ولی سلطان آنجا، ازبک بن پهلوان بن الدگز ضعیف است و توجهی بدان ندارد. بین ارمیه و تبریز سه روزه و بین آن و اربل هفت روزه راه است و نسبت بدان اُرموی و اُرمی است. ( معجم البلدان ). ارمیه در مغرب دریاچه تلاست و قلعه تلا بر روی کوهی است که آن کوه در جزیره ای است که در همین دریاچه است. هلاکوخان بجهت حصانت این قلعه اموال خود را درآن نهاده بود. مهلبی گفته سلماس که آخر حد آذربایجان است از جهت غرب در شانزده فرسخی آن واقع است. موصل در سمت غربی ارمیه در چهل فرسنگی آن میباشد. بعضی علماء گفته اند ارمیه شهری است صاحب بارو واقع در وسط معمور در آخر جبال و اول خاک مسطح در پشت جبال عجم در طرف شمال و غرب دریاچه تلا در یکمنزلی آن. ( تقویم البلدان ). ارمیه از اقلیم چهارم است و شهری است بزرگ ، و دورش دوازده هزار قدم ، کنار دریاچه چیچست واقع، هوایش گرم ، آبش از عیون آن جبال برمیخیزد و به بحیره ٔچیچست میریزد. باغستانش بسیار، از میوه ها انگور حلوقی و امرود و آلوی پیغمبری و آلوزرد نهایت خوب میشودو بدین سبب تبارزه ( تبریزیان ) اگر صاحب حسنی را در لباس ناسزا یابند گویند انگور حلوقی است در سبد دریده. صدوبیست پاره دیه از توابع آن است و ضیاعش ارتفاع تمام دارد. حقوق دیوانیش هفتادوچهار هزار دینار است. ( نزهة القلوب ). دریاچه ارمیه را در قدیم تلا مینامیده اند. از شهر ارمیه تا تبریز سی ودو فرسخ است. قدیم این شهر را ( ( طبارما ) ) میخوانده اند. در غربی تبریز واقع است. مدارس ارمیه بسیار و توتون آن بهترین توتون ایران است. آقامحمدشاه قاجار در سنه 1210 هَ. ق.در ارمیه تاج سلطنت بر سر نهاد. ( مرآت البلدان ). ولایت ارمیه در مغرب دریاچه ارمیه واقع شده و دارای قرای متعدد حاصل خیز و باغهای میوه فراوان و جلگه آن قریب 70 هزارگز طول و 30 هزارگز عرض دارد، زراعت عمده آن غلات و پنبه و توتون و برنج است ، مرکز آن شهر ارمیه میباشد، عرض شمالی آن 37 درجه و 34 دقیقه و طول شرقی 45 درجه و 4 دقیقه و فاصله آن از تبریز قریب 125 هزارگز است. این شهر قبل از جنگ بین المللی قریب 45000 تن جمعیت داشته ، ولی در موقع جنگ بین الملل مزبور مکرر بتوسط قشون اجانب خراب و غارت شده و سکنه آنرا قتل عام کرده و بقیه بخارج متواری شده اند بطوری که اکنون با وجود اقداماتی که دولت برای مراجعت سکنه کرده است بیش از 23000 تن جمعیت ندارد. محل جغرافیائی این شهر بسیار مهم است. زیرا که در محل رابطه آذربایجان و قفقاز و کردستان و ارمنستان و بین النهرین واقع شده. تقسیمات آن از این قرار است : الف - ساوجبلاغ ، دارای 36 قریه ، مرکز آن ساوجبلاغ. ب - احندحی ، دارای 97 قریه. ج - ایل تیمور، دارای 44 قریه. د - سهی ،دارای 63 قریه. هَ - میطوش والان. و - تورجان ، دارای 37 قریه ، مرکز آن تورجان. ز - شهر ویران ، دارای 68 قریه. ح - قره لر، دارای 17 قریه. رجوع به فهرست جغرافیای سیاسی تألیف کیهان و رجوع به فهرست یشتها تألیف پورداود ج 2 و مزدیسنا و تأثیر آن در ادبیات پارسی و المعرب جوالیقی ص 33 و قاموس الاعلام ترکی شود.بیشتر بخوانید ...
فرهنگ فارسی
ابرهای بزرگ قطره سخت بار و ابر پارهای کوچک
پیشنهاد کاربران
ارمیه: ( در زبان عربی ) ابرهای بزرگ ؛. ( لغتنامه دهخدا )