بی هنر دولت پاینده نباشد بس دیر
دولت آن باشد پاینده که یابی بهنر.
ابوالحسن آغاچی گوید ( خفیف ):
نان ناکس بتر ز مرگ فجی ٔ
ذُل تهمت بتر ز ذُل نیاز
هرکه بشتافت بازپس تر ماند
زود بی تیر ماند تیرانداز.
ابوالفتح بستی گوید ( مجتث ):
نه هرکه تیغی دارد بحرب باید رفت
نه هرکه دارد پازهر زهر باید خورد.
رودکی گوید ( مجتث ):
بخیره سر شمرد سیرخورده گرسنه را
چنان که درد کسان بر دگر کسی خوارست.
بوالعلاء شوشتری گوید ( مجتث ):
خلق شود ز نشست دراز خلت ( ؟ ) مرد
که گنده گردد چون دیر ماند آب غدیر.
( ترجمان البلاغه تألیف محمدبن عمر الرادویانی صص 84-85 ).
این صنعت چنان بود که شاعر در بیت دو مثل آرد، مثالش از شعر تازی لبید راست :
الا کل شی ماخلا اﷲ باطل
و کل نعیم لامحالة زائل.
امیر بوفراس گوید:
و من لم یوق اﷲ فهو مضیّع
ومن لم یعز اﷲ فهو ذلیل.
دیگر متنبی راست :
اعزّ مکان فی الدّنا سرج سابح
و خیر جلیس فی الزمان کتاب.
هم او راست :
و کل امری یولی الجمیل محبب
و کل مکان ینبت العزّ طیّب.
بوالفتح بستی گوید:
نه هرکه تیغی دارد بحرب باید رفت
نه هرکه دارد پازهر زهر باید خورد.
من گویم :
لؤلؤ چه قدر دارد اندر میان بحر
گوهر چه قیمت آرذ اندر صمیم کان.
( حدائق السحر فی دقائق الشعر صص 56-57 ).