ارتوفیوس

آرتوفیوس (سردار پارسی). آرتوفیوس (۱)
سرداری پارسی. به فرمان داریوش هخامنشی اول در ۴۹۸پ م برای تسخیر دوبارۀ قِبرِس به این جزیره گسیل شد. هِرودوت نام او را «آرتوبیوس» ضبط کرده است. پس از شورش ایونیا (۴۹۹پ م)، اُنِسیلوس برادر خود، گُرگوس، فرمانروای سالامیس (از شهرهای مهم قبرس) را خلع کرد و قبرس برضد هخامنشیان طغیان کرد. در نبردی که میان سردار پارسی و انسیلوس روی داد، انسیلوس کشته شد.

آرتوفیوس (نوه خشایارشای اول). آرتوفیوس (۲)
پسر بَگه بوخْشَه (مگابوزوس، فاتح مصر در زمان اردشیر هخامنشی اول) و نوۀ خشایارشای اول از دخترش، آمستریس. آرتوفیوس و برادرش، زُیوروس، در زمان شورش بگه بوخشه برضد اردشیر اول از پدرشان حمایت کردند. همچنین وی از شورش آرسیتِس برضد داریوش هخامنشی دوم نیز پشتیبانی کرد.