ارته گرس. [ اَ ت َ گ ِ ] ( اِخ ) رئیس کادوسیان. وی در جنگ کونّاکسا که بین کوروش کوچک و برادر وی اردشیر دوم شاهنشاه هخامنشی درگرفت ، بکوروش برخورد و بقول پلوتارک ( اردشیر، بند 10 ) به او چنین گفت : «ای ظالم ترین و دیوانه ترین مردان ، که نام کوروش - بهترین نام پارسی - را لکه دارکرده ای ، برای چه سفر شومی این یونانیان پست را بخدمت خود آورده ای ؟ برای اینکه ثروت پارسیان را غارت کنند و کسی را که آقا و برادر تست بکشی و حال آنکه او بیک میلیون مرد، که از تو رشیدترند، فرمان میدهد. در حال بر تو این نکته مسلم خواهد شد، چه پیش از آنکه روی شاه را ببینی سرت بباد فنا خواهد رفت.» این بگفت و زوبینی بطرف کوروش پرتاب کرد، که بسینه او آمد، ولی بواسطه استحکام جوشن کوروش اثر نکرد و فقط او راتکان داد. پس از آن ارته گرس ، چون اسب خود را برگردانید، کوروش پیکانی بطرف او انداخت که بگردن او آمد. بیشتر مورخین عقیده دارند که او بدست کوروش کشته شده است. ( ایران باستان ص 1020 و 1021 و 1034 و 1036 ).
