ارتدوکس

اُرتُدوکس (orthodox)(از واژۀ ارتُدوکسوس یونانی به معنی «درست آیین») مشرب صادق و پیروان آن، در مقابل مسلک های هترودوکس یا ارتدادی و رهروان آن ها. نخستین بار توسط آبای یونانی کلیسای مسیحی در اوایل قرن ۱۴م به کار رفت. از آن جا که بیش و کم هر گروه مسیحی خود را صاحب آیین صائب می داند، معنی «ارتُدوکس» در هر مورد خاص را فقط پس از بررسی متنی که این واژه در آن به کار رفته است می توان به درستی تعیین کرد. ارتُدوکس بخشی از عنوان رسمی کلیسای یونانی زبان (کلیسای ارتدوکس شرق) و هم کیشان آن را تشکیل می دهد. همین طور بعضی از کلیساهای شرقی کوچک تری که در قرن ۵م به دنبال مناقشۀ تک سرشت باورانه بر سر مسئلۀ دوماهیتی مسیح از بقیۀ جهان مسیحی جدا شدند. در یهودیت، ارتدوکس، مذهبی است که بیشترین پای بندی را به سنت یهود دارد. از این رو با یهودیت اصلاحی جدید مخالف است که می گوید در تورات و دیگر متون مقدس یهود، هم تعالیم اخلاقی با اعتبار همیشگی وجود دارد و هم تفسیرهایی از شریعت بر اساس شرایط تاریخی و فرهنگی که امروزه دیگر اعتبار ندارند. یهودیان ارتدوکس شریعت را تغییرناپذیر و یگانه معیار سلوک دینی می دانند. در اسلام، اصطلاح ارتدوکس برای تفکیک اسلام حقیقی از عقاید رافضی، همچون معتزله، به کار رفته است. ارتدوکس همچنین به گرایشی در مذهب پروتستان اطلاق می شود که معمولاً در تفسیر کتاب مقدس کاملاً محافظه کار است. از اصطلاح ارتدوکس تبشیری عموماً دربارۀ مسیحیت پروتستانی استفاده می شود که بر حجیت تام یا لفظ به لفظ کتاب مقدس و خطاناپذیری آن تأکید می ورزد. در معنای غیرمذهبی، آرای مقبول در جمع منسجمی از صاحب نظران یا در رشته ای از علوم نیز ارتدوکس نامیده می شود.