ارباب رعیتی

نظام ارباب–رعیتی یا فئودالیسم که تیول داری، حکومت ملوک الطوایفی و خان خانی نیز نامیده می شود نظامی اجتماعی - اقتصادی است که در نتیجهٔ فروپاشی جامعه متکی بر برده داری به وجود آمده و با وجود تنوع راه های رسیدن بدان، تقریباً در کلیه سرزمین های جهان، البته در هر جا با ویژگی های مشخص خود، وجود داشته است. در اروپای غربی این نظام از قرن ۵ تا قرون ۱۷ و ۱۸ میلادی و در روسیه و شرق اروپا از قرن نهم تا نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی را در بر می گرفت.
فئودالیسم در توصیف دورهٔ معینی از تاریخ اروپا از قرن نهم تا سیزدهم میلادی اشاره دارد که در آن قدرت سیاسی میان زمین داران بزرگ تقسیم شده است و هر زمین دار یا ارباب دارای جماعتی رعیت یا دست نشانده است که در ازای خدمات نظامی یا سایر خدمات، حق تملک یا استفاده از زمین را از ارباب بدست می آورند. نظام فئودالی برابر و مشابه با نظام ارباب - رعیتی در ایران و آسیای میانه است.
در بسیاری از کشورها فئودالیسم با اصلاحات ارضی و تقسیم زمین های زراعی بین کشاورزان از میان رفته ولی هنوز هم در بعضی از کشورهای جهان سوم قدرت واقعی در دست فئودال ها و زمین داران بزرگ است. در گذشته فئودالیسم در ایران بیشتر با نام حکومت عشیره ای ایلی ملوک الطوایفی یا خان خانی معروف شده بود و تا سال های نه چندان دور تا دهه چهل شمسی ادامه داشته تا وقتی که ایل و خان ها را خلع سلاح کرده. بعلاوه و در تقسیمات ارضی انها را بی قدرت کرده و برای اولین بار اصلاحات ارضی از اذربایجان غربی شکل گرفت.
یکی از مهم ترین ویژگی های قرون وسطی، فئودالیسم به عنوان ساختار اقتصادی و سیاسی این دوره بود.
نظام فئودالی طرح ریزی نشده بود بلکه به عنوان پیامد آشفتگی اجتماعی سقوط امپراتوری روم غربی، رشد و نمو پیدا کرد و گسترش یافت. نظام فئودالی نظم تازه ای برقرار کرد و زنجیرهٔ فرمانروایی به وجود آورد که جایگزین زنجیره ای شد که از امپراتور و سنا تا ایالات، شهرها و شهرک ها تداوم داشت.
اصطلاح نظام ارباب - رعیتی معنای آمریت اربابی یک فئودال بر کشاورزی ( رعیت ) که بر روی ملک او به کشت و کار مشغول است، را دارد. در نظام ارباب - رعیتی که با زور بر رعیت تحمیل می شود او می بایست برخی از درخواستهای اربابش را به شکل کالایی، نقدی یا خدماتی انجام دهد. این عامل وادار کننده ممکن است نیروی نظامی فئودال یا سنتی باشد که از حمایت نوعی رویهٔ قضایی برخوردار است.