اَرانی ، تقی (تبریز ۱۲۸۲ـ تهران ۱۳۱۸ش)
اَرانی ، تقی
نویسنده و نظریه پرداز کمونیست و بنیان گذار معنوی حزب تودۀ ایران در دورۀ پهلوی. فرزند ابوالفتح ارانی، کارمند وزارت دارایی، بود و پس از فارغ التحصیلی از دارالفنون و دانشکدۀ پزشکی برای ادامۀ تحصیل به آلمان رفت (۱۳۰۱ش ) و در رشتۀ فیزیک و شیمی از دانشگاه برلین دانشنامۀ دکتری گرفت . در دوران تحصیل تحت تأثیر عقاید کمونیستی قرار گرفت و در برلین به انتشار روزنامۀ پیکار کمک کرد. سه رساله در فرهنگ ایران دربارۀ عمر خیام، سعدی، و ناصرخسرو نوشت. در ۱۳۰۹ش به ایران بازگشت و در مدرسۀ فنی تهران به تدریس فیزیک پرداخت و اندکی بعد در وزارت اوقاف و صنایع مشغول به کار شد و چندی بعد نشریۀ دنیا را منتشر ساخت . وی در این مدت ، اقدام به ایجاد تشکیلات سوسیالیستی کرد و جلساتی در گراندهتل برگزار نمود و هستۀ اصلی جمعیت کانون جوانان را تشکیل داد. اما در ۱۳۱۶ش همراهِ ۵۲ تن (← گروه ۵۳ نفر) از هم مسلکان خود دستگیر و روانۀ زندان شد و محکوم به ده سال زندان گردید، اما شانزده ماه بعد، در بهمن ۱۳۱۸ش، به نحو مرموزی در زندان قصر درگذشت . در زمینۀ علوم طبیعی و علوم اجتماعی تألیفاتی دارد که از آن جمله می توان به اصول شیمی، اصول زیست شناسی، اصول فیزیک، اصول ماده، مفهوم ماتریالیستی انسانیت، پسیکانالیز اشاره کرد.
اَرانی ، تقی
نویسنده و نظریه پرداز کمونیست و بنیان گذار معنوی حزب تودۀ ایران در دورۀ پهلوی. فرزند ابوالفتح ارانی، کارمند وزارت دارایی، بود و پس از فارغ التحصیلی از دارالفنون و دانشکدۀ پزشکی برای ادامۀ تحصیل به آلمان رفت (۱۳۰۱ش ) و در رشتۀ فیزیک و شیمی از دانشگاه برلین دانشنامۀ دکتری گرفت . در دوران تحصیل تحت تأثیر عقاید کمونیستی قرار گرفت و در برلین به انتشار روزنامۀ پیکار کمک کرد. سه رساله در فرهنگ ایران دربارۀ عمر خیام، سعدی، و ناصرخسرو نوشت. در ۱۳۰۹ش به ایران بازگشت و در مدرسۀ فنی تهران به تدریس فیزیک پرداخت و اندکی بعد در وزارت اوقاف و صنایع مشغول به کار شد و چندی بعد نشریۀ دنیا را منتشر ساخت . وی در این مدت ، اقدام به ایجاد تشکیلات سوسیالیستی کرد و جلساتی در گراندهتل برگزار نمود و هستۀ اصلی جمعیت کانون جوانان را تشکیل داد. اما در ۱۳۱۶ش همراهِ ۵۲ تن (← گروه ۵۳ نفر) از هم مسلکان خود دستگیر و روانۀ زندان شد و محکوم به ده سال زندان گردید، اما شانزده ماه بعد، در بهمن ۱۳۱۸ش، به نحو مرموزی در زندان قصر درگذشت . در زمینۀ علوم طبیعی و علوم اجتماعی تألیفاتی دارد که از آن جمله می توان به اصول شیمی، اصول زیست شناسی، اصول فیزیک، اصول ماده، مفهوم ماتریالیستی انسانیت، پسیکانالیز اشاره کرد.