اراده تفهیمی

[ویکی فقه] اراده تفهیمی به قصد فهماندن معنای لفظ به مخاطب اطلاق می شود.
اراده تفهیمی، مقابل اراده جدی و استعمالی بوده و اراده ای است که ظاهر کلام متکلم، هنگامی که قصد فهماندن مطلبی را به غیر دارد، بر آن دلالت می کند. این اراده، علاوه بر علم به وضع، به این بستگی دارد که ثابت شود گوینده در مقام تفهیم معنای کلام خود به دیگری نیز هست؛ پس به اراده گوینده در به کارگیری لفظ به قصد فهماندن معنای آن به مخاطب، اراده تفهیمی می گویند.
دیدگاه اصولیون درباره اراده
اراده از نظر بعضی از اصولیون ، همانند مرحوم « آخوند خراسانی »، به « اراده استعمالی و اراده جدی «تقسیم می گردد، اما در نوشته های برخی دیگر، همانند مرحوم « محقق نایینی »، به «اراده استعمالی، اراده تفهیمی و اراده جدی» تقسیم گردیده است. بنابر نظر دوم، اراده استعمالی، فقط قصد استعمال لفظ در معنا است؛ ولی در اراده تفهیمی، افزون بر آن، گوینده باید در صدد تفهیم معنا به غیر نیز باشد. ضمن این که اراده جدی، در هر دو مبنا یک تعریف دارد.