آذری های ایرانی ( به ترکی آذربایجانی: ایران آذربایجانلیلاری، ایران آذریلَری ) ، جمعیت آذری بومی ایران، دومین گروه قومی پرجمعیت ایران پس از فارسی زبانان هستند که غالباً در جهت شمال غربی کشور در حد فاصل غرب دریای خزر تا دریاچه ارومیه جمعیت حداکثری را تشکیل می دهند. زبان مادری آذربایجانی ها، ترکی آذربایجانی که ترکی، آذری و آذربایجانی نیز نامیده می شود است و ساختاری شبیه به ترکی استانبولی اما با دستور زبانی نسبتاً متفاوت دارد. نیمی از آذری ها شهرنشین هستند که بزرگ ترین این شهرها به ترتیب تبریز، ارومیه، اردبیل، زنجان، همدان، خوی و مراغه است، علاوه بر این حدود یک سوم از جمعیت تهران را نیز شامل می شوند، آذری ها به صورت اقلیت های قابل توجهی در شهرهایی نظیر همدان، قزوین و کرج نیز سکونت دارند. سبک زندگی شان با دیگر اقوام ایرانی فرقی ندارد. همچنین در میان قشرها طبقات بالایشان ازدواج های مختلط قابل توجهی با دیگر اقوام وجود دارد. تفاوت قابل ملاحظه ای در آداب و رسوم میان روستانشینان آذری با روستاهای فارسی زبان به نظر نمی رسد. اکثر جمعیت آذری ها مسلمان شیعه هستند و اسلام شیعی توسط آن ها در سراسر ایران در زمان صفویان بنیان گذاشته شد. اتنولوگ جمعیت گویشوران زبان ترکی آذربایجانی در ایران را در سال ۲۰۱۶ میلادی ۱۰٬۹۰۰٬۰۰۰ نفر برشمرده است و گسترش آن را در شمال غربی و مرکز ایران می داند.
... [مشاهده متن کامل]
آذربایجان یکی از مهم ترین مراکز تحولات سیاسی در تاریخ پس از اسلام و به ویژه پس از تضعیف حکومت مغول ها بر ایران بوده است. مردمان آذربایجان عموماً ترکیب بازماندگان مردم قدیمی تر که به زبان های ایرانی سخن می گفتند و به طور جزئی هنوز در منطقه حضور دارند با مردم مهاجر ترک هستند. مهاجرت عظیم ترکان اغوز در قرون یازدهم و دوازدهم میلادی به تدریج آذربایجان را نیز چون آناتولی ترکیزه کرد. ترکان آذری شیعه اند و بنیان گذار سلسلهٔ صفوی. یکجا نشینند گرچه در استپ مغان چوپانانی از آنان حضور دارند به نام ائل سون ( قبلاً: شاهسون ) به شمار حدوداً ۱۰۰۰۰۰ تن؛ آنان نیز چون دیگر عشایر ایران در دورهٔ رضا شاه مجبور به زندگی یکجانشینی شدند. بیشتر آذربایجانی ها خود را ترک می دانند و به آن ها ترک گفته می شود ولی بر هویت ایرانی خود که نه تنها توسط پیوند دینی - شیعه بودن برخلاف ترکان سنی آناتولی - بلکه توسط عوامل فرهنگی، تاریخی، و اقتصادی تقویت می شود نیز اصرار دارند.
... [مشاهده متن کامل]
آذربایجان یکی از مهم ترین مراکز تحولات سیاسی در تاریخ پس از اسلام و به ویژه پس از تضعیف حکومت مغول ها بر ایران بوده است. مردمان آذربایجان عموماً ترکیب بازماندگان مردم قدیمی تر که به زبان های ایرانی سخن می گفتند و به طور جزئی هنوز در منطقه حضور دارند با مردم مهاجر ترک هستند. مهاجرت عظیم ترکان اغوز در قرون یازدهم و دوازدهم میلادی به تدریج آذربایجان را نیز چون آناتولی ترکیزه کرد. ترکان آذری شیعه اند و بنیان گذار سلسلهٔ صفوی. یکجا نشینند گرچه در استپ مغان چوپانانی از آنان حضور دارند به نام ائل سون ( قبلاً: شاهسون ) به شمار حدوداً ۱۰۰۰۰۰ تن؛ آنان نیز چون دیگر عشایر ایران در دورهٔ رضا شاه مجبور به زندگی یکجانشینی شدند. بیشتر آذربایجانی ها خود را ترک می دانند و به آن ها ترک گفته می شود ولی بر هویت ایرانی خود که نه تنها توسط پیوند دینی - شیعه بودن برخلاف ترکان سنی آناتولی - بلکه توسط عوامل فرهنگی، تاریخی، و اقتصادی تقویت می شود نیز اصرار دارند.
