اذربایجان شرقی

آذربایجان شرقی. استان ایرانی، از شمال، از طریق رود ارس، با جمهوری آذربایجان هم مرز است و از شرق به استان اردبیل، از جنوب به استان های زنجان و آذربایجان غربی، و از غرب به دریاچۀ ارومیه و استان آذربایجان غربی محدود است. سرزمینی کوهستانی است و کوه های ارسباران در شمال، کوه های بزقوش، سهند، و میشوداغ در مرکز و کوه بلند بلقیس در جنوب آن قرار دارند. ارتفاع متوسط این استان حدود ۱,۶۰۰ متر و کوه سهند با ارتفاع ۳,۷۰۷ متر، واقع در شرق دریاچۀ ارومیه، بلندترین نقطۀ آن است. کوه های کیامکی داغ (۳,۳۴۷ متر)، بلقیس (۳,۳۳۲ متر)، بزقوش (۳,۳۰۲ متر)، سلطان جهانگیر (۳,۲۵۵ متر)، و علمدار (۳,۱۵۵ متر) از دیگر نقاط مرتفع این استان محسوب می شوند. استان آذربایجان شرقی از پرآب ترین استان های ایران و رودخانۀ ارس، که در مرز این استان با جمهوری آذربایجان قرار دارد، بزرگ ترین و پرآب ترین رود آن است. رودخانۀ قره سو بخشی از مرز این استان با استان اردبیل و رودخانۀ قتور (قطور) چای نیز قسمتی از مرز آن با استان آذربایجان غربی را تشکیل می دهد. افزون بر رودخانه های مزبور، دیگر رودهای مهم این سرزمین عبارت اند از تلخه رود (آجی چای)، قرنقو، آیدوغموش، صوفی چای، لیلان چای، موردق چای، و شهرچای. اقلیم آن معتدلِ مایل به سرد است و میزان بارندگی آن پس از نواحی ساحلی دریای خزر در درجۀ دوم قرار دارد. آذربایجان شرقی با ۳,۶۰۳,۴۵۶ نفر (۱۳۸۵) جمعیت از نوزده شهرستان و ۴۲ بخش با مرکزیت اداری شهر تبریز تشکیل شده است و شهرهای مهم آن عبارت اند از میانه، مراغه، هشترود، سراب، اهر، مرند، جلفا، کلیبر، شبستر، و بُناب. فعالیت های صنعتی این استان، به ویژه ماشین سازی، عمدتاً در شهرستان تبریز متمرکز است و مردمان سایر نواحی آن غالباً به کشاورزی و دامداری اشتغال دارند و صنعت توریسم نیز بخشی از فعالیت های اقتصادی آن محسوب می شود. سرب و روی، مس، گوگرد، زغال سنگ، و کائولین از منابع زیرزمینی این استان است. فرآورده های کشاورزی و دامی آن عبارت اند از گندم و جو، بقولات، دانه های روغنی به ویژه آفتابگردان و سویا، انواع میوه و خشکبار، چغندرقند، توتون، سیب زمینی و پیاز، و لبنیات و گوشت.