اذربایجان غربی

آذربایجان غربی. استان ایرانی، از شمال به ارمنستان و جمهوری آذربایجان و استان آذربایجان شرقی، از شرق به استان آذربایجان شرقی و دریاچۀ ارومیه و استان زنجان، از جنوب به استان کردستان، و از غرب به کشورهای عراق و ترکیه محدود است. استان مزبور سرزمینی کوهستانی است که رو به غرب بر ارتفاع کوه های آن افزوده می شود و در مرز ترکیه به حداکثر ارتفاع خود می رسد و برعکس، سواحل دریاچۀ ارومیه کم ارتفاع ترین نواحی آن را تشکیل می دهند. کوه برده رش، واقع در جنوب غربی ارومیه با ارتفاع ۳,۶۰۸ متر، مرتفع ترین نقطۀ آن است و کوه های دالامپر (۳,۴۰۰ متر)، ساری دامش (۳,۰۹۷ متر)، ملک هلان (۳,۰۹۴ متر)، چلیکان شیخ بایزید (۲,۷۱۰ متر)، ترجان (۲,۶۱۸ متر)، و قانلی بابا (۲,۵۰۳ متر) از دیگر کوه های مرتفع آن محسوب می شوند. آذربایجان غربی از پرآب ترین استان های ایران است و رودخانه های آن غیر از ارس، سیمینه رود، زرینه رود، و رودخانۀ مهاباد از همین ارتفاعات سرچشمه می گیرند و با شیب تند به دریاچۀ ارومیه می ریزند. دیگر رودهای مهم این استان عبارت اند از گدارچای، باراندوز، نازلو، شهرچای، زولاچای، زنگمار و قتور (قطور)چای؛ رود اخیر بخشی از مرز این استان با استان آذربایجان شرقی را تشکیل می دهد. اقلیم این استان در نواحی شرقی و سواحل دریاچۀ ارومیه معتدل مایل به سرد و در نواحی کوهستانی غربی سرد و نسبتاً پرباران است. آذربایجان غربی با ۲,۸۷۳,۴۵۹ نفر (۱۳۸۵) جمعیت از چهارده شهرستان و ۳۶ بخش با مرکزیت اداری شهر ارومیه تشکیل شده است و مهم ترین شهرهای آن عبارت اند از خوی، ماکو، مهاباد، میاندوآب، سلماس، سردشت، نقده، شاهین دژ، و تکاب. فعالیت های اقتصادی این استان عمدتاً بر محور کشاورزی استوار است و مهم ترین فرآورده های کشاورزی آن عبارت اند از گندم، جو، حبوبات، خشکبار، انواع میوه به ویژه انگور و سیب، سبزیجات، محصولات جالیزی، آفتابگردان، ذرت، توتون، و تنباکو. از مهم ترین فرآورده های دامی آن است: لبنیات، گوشت قرمز، و مرغ. آهن، زغال سنگ، املاح شیمیایی، و سنگ های ساختمانی و تزیینی از منابع زیرزمینی آن محسوب می شوند. فرآورده های صنعتی این استان عبارت اند از قالی بافی، زرگری، نقره سازی، صنایع چوبی، نساجی، تولید نوشابه های غیرالکلی، شربت های کنسانتره و شیرینی جات. افزون بر این، صنعت توریسم نیز بخشی از فعالیت های اقتصادی آن است.