ادیب نیریزی

حاج میرزا ابراهیم نی ریزی فرزند میرزامحمدشریف متخلص به �ادیب� از دانشمندان، سخن سرایان و خوشنویسان قرن سیزدهم و اوایل قرن چهاردهم مهشیدی است که در اوایل �ساکت� و در اواخر عمر �ادیب� تخلص می کرد و با فرصت شیرازی کمال دوستی داشته و او را مدح می گفت.
شعاع در تذکره شعاعیه می نویسد: �او در اکثر علوم، خبیر و علیم قرن است. در شهر شیراز منزل است و هم در آنجا متأهل. خط نسخ را نیکو نگارد. اشعار بسیاری در عربی و فارسی سروده که معیّن است و غیرمدوّن. �
مرحوم میرزا فرصت شیرازی مؤلف کتاب آثار سلاطین عهد قدیم می نویسد: �میرزا ابراهیم �ساکت� که اصلش نی ریزی است، ادیبی است فاضل و تحریری کامل، در خطّ نسخ فخر اماثل ( ١ ) �. آنگاه غزلی از غزلیات آن مرحوم را در کتاب بحورالالحان صص ٢٠٩ و ٢١٠ به چاپ رسانیده است.
چراغ زندگی ادیب نی ریزی در سال ١٣٣٤ مهشیدی خاموش گردید.
ادیب نی ریزی، غزل عارفانه زیر را به استقبال از غزل شیخ بهایی گفته است که این غزل به آهنگ آذربایجانی نزد اهل توحید و تجرید در محضر حکما و عرفا خوانده شده است:
خیز و دور ساز از خویش جامه هیولانی
زآنکه سالک ره را لازم است عریانی
شو مجرّد از هر قید، بگذر از ریا و کید
تا مگر نگردی صید در کمند شیطانی
تا به کی در این سجّین، بسته پر بود از کین
مرغ باغ علیین، همچو ماه کنعانی
باز کن ز پایش بند، ساز حرز جان این پند
خسته در قفس تا چند، هدهد سلیمانی
خواهی ار سرافرازی در دو کون ممتازی
بایدت که جان بازی وز خودی شوی فانی
بگذر از زمانیات، وآنگه از مکانیات
هم ز قید ماهیّات، هم ز جسم و جسمانی
چون گذشتی از اشیاء بر تو می شود پیدا
صفصفا ولا امتا از کلام سبحانی ( ٢ )
ساکتا عجب شوری ست در سر تو چون مجنون
همچو طره لیلی، چیست این پریشانی؟
زمانی به درخواست جمعی از بزرگان نی ریز از آیت ا. . . میرزای شیرازی تحریم کننده تنباکو، آیت ا. . . قاسم علی عرب به نی ریز آمد. ادیب نی ریزی شاعر و خوشنویس مدتی نزد آیت ا. . . قاسم علی عرب درس خواند و پس از چندی از محضر وی تقاضا نمود تا برای رفتن به شیراز برای وی استخاره بگیرد. پس از استخاره آیت ا. . . ، آن کار انجام گرفت و ادیب فوراً به شیراز مهاجرت کرد.
پی نوشت:
١ - اماثل= فضلا و هنرمندان
٢ - صفصفا ولا امتا احتمالاً اشاره به آیات ١٠٥ تا ١٠٧ سوره طه دارد: و از تو درباره کوه ها مى ‏پرسند بگو پروردگارم آنها را [در قیامت] ریز ریز خواهد ساخت. پس آنها را پهن و هموار خواهد کرد. نه در آن کژى می ‏بینی و نه ناهموارى.
*
منبع : سایت اینترنتی هورگان