ادوارد برنستین ( آلمانی: Eduard Bernstein ۶ ژانویه ۱۸۵۰–۱۸ دسامبر ۱۹۳۲ ) نظریه پرداز و سیاست مدار سوسیال دموکرات آلمانی، عضو حزب سوسیال دموکرات و بنیان گذار سوسیالیسم تکاملی یا رفرمیسم بود. او با انتقاد به مارکسیسم ارتدکس به عنوان چهره اصلی مارکسیسم تجدیدنظرطلب معروف گشت. بستر اصلی تجدیدنظرطلبی همچون مارکسیسم ارتدکسِ کائوتسکی جنبش سوسیال دموکراسی آلمان بود. تجدیدنظرطلبان به اصلاح و تکامل تدریجی در امور جامعه و عدم ضرورت انقلاب سیاسی اعتقاد داشتند. این همان موضوعی است که برنشتاین در کتاب سوسیالیسم تکاملی ( ۱۸۹۹ ) از آن سخن به میان می آورد. اندیشه های برنشتاین با انتقادات شدید مارکسیست هایی چون کائوتسکی، پلخانف و رزا لوگزامبورگ روبرو شد و به عنوان انحراف از مارکسیسم و سوسیال دموکراسی قلمداد شد.
... [مشاهده متن کامل]
برخی از اندیشه های ادوارد برنشتاین:
باور برنشتاین به تداوم سرمایه داری بر خلاف پیش بینی های مارکس به دلیل عدم وقوع بحران های اقتصادی و افزایش سطح رفاه در جامعه.
نقد مارکس به دلیل عدم توجه به ماهیت کنترلی و مدیریتی دولت در سرمایه داری و تداوم سرمایه های کوچک به دلیل خصلت تقسیم کار در جامعه مدرن.
انتقاد برنشتاین بر نظریه اقتصادی و ارزش اضافی مارکس، مبنی بر آنکه ارزش کار پرولتاریا صرفاً بر حسب دستمزد معیشتی کارگر و ارزش اضافی سرمایه دار تعیین نمی گردد و عواملی چون تقاضا، میزان پیچیدگی، مهارت کارگر و تکنولوژی در آن دخیل هستند.
انتقاد از مبانی فلسفی مارکسیسم پزیتیویستی یا دفاع از دیالکتیک جامعه. به نظر او سوسیالیسم یک فرایند اختیاری و انتخابی است که تحقق آن بدون عملگرایی و اراده افراد غیرممکن است. وی همچون «پلخانف» به نقش تاریخ ساز اراده و «فرد» تأکید داشت به عبارتی دیگر با نفی خصلت فرجام گرایانه اندیشه هگل که به معنای اجتناب ناپذیری تحول تاریخی به گونه ای طبیعی و نهایی است، بر آن بود که سوسیالیسم فرایندی است که خلق آن نه به وسیلهٔ خصلت انفعالی ماتریالیسم دیالکتیک بلکه به وسیلهٔ افراد و حرکت فعالانه آنان ممکن می شود.
باور به استقلال نسبی روبنا و نقش تعیین کننده و فزاینده آگاهی، ایدئولوژی و اخلاق در جامعه سرمایه داری و همچنین اعمال انگیزه های اخلاقی و عدالت طلبانه برای اصلاح جامعه سرمایه داری در جهت احیای حقوق پرولتاریا.
باور برنشتاین به تلفیق اصل «امر مطلق نامشروط» فلسفه کانت با سوسیالیسم.
... [مشاهده متن کامل]
برخی از اندیشه های ادوارد برنشتاین:
باور برنشتاین به تداوم سرمایه داری بر خلاف پیش بینی های مارکس به دلیل عدم وقوع بحران های اقتصادی و افزایش سطح رفاه در جامعه.
نقد مارکس به دلیل عدم توجه به ماهیت کنترلی و مدیریتی دولت در سرمایه داری و تداوم سرمایه های کوچک به دلیل خصلت تقسیم کار در جامعه مدرن.
انتقاد برنشتاین بر نظریه اقتصادی و ارزش اضافی مارکس، مبنی بر آنکه ارزش کار پرولتاریا صرفاً بر حسب دستمزد معیشتی کارگر و ارزش اضافی سرمایه دار تعیین نمی گردد و عواملی چون تقاضا، میزان پیچیدگی، مهارت کارگر و تکنولوژی در آن دخیل هستند.
انتقاد از مبانی فلسفی مارکسیسم پزیتیویستی یا دفاع از دیالکتیک جامعه. به نظر او سوسیالیسم یک فرایند اختیاری و انتخابی است که تحقق آن بدون عملگرایی و اراده افراد غیرممکن است. وی همچون «پلخانف» به نقش تاریخ ساز اراده و «فرد» تأکید داشت به عبارتی دیگر با نفی خصلت فرجام گرایانه اندیشه هگل که به معنای اجتناب ناپذیری تحول تاریخی به گونه ای طبیعی و نهایی است، بر آن بود که سوسیالیسم فرایندی است که خلق آن نه به وسیلهٔ خصلت انفعالی ماتریالیسم دیالکتیک بلکه به وسیلهٔ افراد و حرکت فعالانه آنان ممکن می شود.
باور به استقلال نسبی روبنا و نقش تعیین کننده و فزاینده آگاهی، ایدئولوژی و اخلاق در جامعه سرمایه داری و همچنین اعمال انگیزه های اخلاقی و عدالت طلبانه برای اصلاح جامعه سرمایه داری در جهت احیای حقوق پرولتاریا.
باور برنشتاین به تلفیق اصل «امر مطلق نامشروط» فلسفه کانت با سوسیالیسم.
