ادمون پریوا

ادمون پریوا ( به فرانسوی: Edmond Privat ) ( زادهٔ ۱۸۸۹ و درگذشتهٔ ۱۹۶۲ ) ، آزادمرد سوئیسیِ اسپرانتودان و از نویسندگان و شعرای برجسته و صاحب سبک زبان فراساخته ی اسپرانتو است، که هم در راه استقلال لهستان گام برداشت، و هم در جامعه ی ملل، نمایندگیِ افتخاریِ کشور ایران را بر عهده داشت و باعث شد تا به پیشنهاد هیئت نمایندگی ایران، به ریاست پرنس ارفعالدوله ( ۱۹۳۶–۱۸۴۸/۱۳۱۵–۱۲۲۷ ) ، زبان اسپرانتو در مخابرات تلگرافی حکم یک زبان «واضح» را ( به جای کُد ) یافته و به این ترتیب از تعرفهٔ پایین تری نیز برخوردار گردد. پیش از آن، کشور ایران، هم چنین نخستین پیشنهاددهنده در جامعهٔ ملل برای به کارگیریِ اسپرانتو به عنوان زبان مشترک و بین المللی بود، ولی پیشنهاد ایران با مخالفت شدید نمایندهٔ کشور فرانسه روبرو شد، چرا که در آن دوره، زبان فرانسه ادعای بین المللی بودن را داشت.
وی که از اهالی فرانسوی زبان سوئیس بود، در سن ۱۴ سالگی اسپرانتو را آموخت و هنگامی که ۱۶ سال داشت در نخستین کنگره ی جهانی اسپرانتو در سال ۱۹۰۵ در شهر بولون - سور - مر فرانسه شرکت کرد. در همین همایش بین المللی و تاریخیِ اسپرانتو بود که وی استعداد درخشان خود را به عنوان یک خطیب و سخنران ماهر در زبان اسپرانتو نشان داد. در بین سال های ۱۹۰۷ و ۱۹۱۱ وی بسان سفیری مشتاق و توانا برای زبان اسپرانتو، طی سفرهایی به کشورهای ایالات متحدهٔ آمریکا، انگلستان، فرانسه و روسیه، به پیشبرد و توسعهٔ این زبان در دنیا کمک کرد. در این سفرها، ازجمله با مهاتما گاندی، روزولت، و ویلیام جیمز دیدار و در مورد زبان اسپرانتو گفتگو کرد. در سال ۱۹۱۲ مؤسسه ی بین المللی اسپرانتو در ژنو را بنیان نهاد و چندین بار به عنوان پرزیدنت سازمان جهانیِ اسپرانتو و انجمن اسپرانتوی سوئیس انتخاب شد. پریوا که از سال ۱۹۲۰ تا ۱۹۴۳ سردبیریِ مجلهٔ اسپرانتو را به عهده داشت و مقالات باارزشی را چه از نظر ارائهٔ نقطه نظرات روشن بینانهٔ خود و چه از نظر سبک نگارش برجسته اش، ارائه کرد، در واقع در طول سال های ۱۹۲۱ تا ۱۹۲۸ نهضت توسعهٔ زبان اسپرانتو را سازمان دهیِ مجدد کرد و رهبری این حرکت بین المللی را بر عهده داشت. کتاب سه جلدیِ تاریخ اسپرانتو دربارهٔ او چنین می گوید:
پریوا مبتکر ارائهٔ اسپرانتو به جامعهٔ مللِ سابق در سال ۱۹۲۱ بود، وی در آن جا، به عنوان نمایندهٔ دولت ایران، با بلاغت از زبان اسپرانتو دفاع کرد. علی رغم مخالفت های هیئت های نمایندگیِ فرانسه و برزیل، اجلاسیهٔ عمومیِ جامعه ( ی ملل ) مهر تأیید بر گزارش مهمِ تهیه شده توسط اُرگان های خودِ جامعهٔ ملل، تحت عنوان «اسپرانتو به عنوان زبان بین المللیِ کمکی» زد؛ با اهمیت ترین سند در مورد نهضت اسپرانتو، گزارشی که به ده زبان ترجمه شد، و تنها سند جامعهٔ ملل که در بیشترین مقیاس منتشر گردید.