ادبیات عامیانه ایران (کتاب). مجموعهای از مقالات محمدجعفر_محجوب دربارهی فرهنگ و ادبیات عامیانهی ایران، با گردآوری حسن ذوالفقاری. این کتاب شامل مقالات و مباحثی از محجوب دربارهی افسانه ها، داستانهای عامیانه و آداب و رسوم مردم ایران (با ذکر نمونههایی) است که پیشتر طی ۵۰ سال در مطبوعات و مجلات فرهنگی و ادبیای مثل سخن، ایران نامه، ایران شناسی، فرهنگ، کتاب هفته، راهنمای کتاب، یغما، کاوش، هفت هنر، هنر و مردم، صدف، نگین و ایرانآباد در ایران و خارج از ایران چاپ شدهاند.
مجموع 150 مقالهی این کتاب در ۳ بخش کلیات، داستانها، و آداب و رسوم و آیینها تنظیم شدهاند. در ابتدای کتاب کارنامهی دکتر محجوب و پس از آن فهرست مطالب کتاب، بعد متن اصلی و در انتها فهرست و نمایههای اسامی اشخاص، اماکن، کتابها و داستانها آمده است.
بخش نخست کتاب شامل گفتارهایی است دربارهی "فرهنگ عوام"، "فرهنگ عامه و زندگی" و "شاهنامه و فرهنگ عامه".
بخش دوم در سه فصل تدوین شده است: فصل اول درباره ی داستانهای عامیانه و شامل بررسی انواع داستان از نظر موضوع، محتوا، ساخت، ارزش و اهمیت آنهاست. فصل دوم به معرفی ۳۵ داستان عامیانه و شرح، بسط، معرفی و تبیین ویژگیهای زبانی، ادبی، محتوایی و ریخت شناسی هر یک پرداخته است. این بخش که جنبه ی کتاب شناختی دارد، خواننده را با بخشی از حوزه ی ادبیات داستانی عامیانه آشنا می کند و از این نظر، کاری تازه است. از داستانهایی که در این بخش معرفی شدهاند میتوان به این موارد اشاره کرد: سمک_عیار، ابومسلم نامه، امیر ارسلان رومی، اخترنامه، داراب نامه، داستان فیروزشاه، و بهرام و گل اندام. معرفی این آثار داستانی در دهههای گذشته که گاه برای اولین بار صورت می گرفت، باعث شد بعدها محققان آنها را به صورت مستقل چاپ یا درباره شان تحقیق کنند. فصل سوم این بخش نیز منتخبی است از آثار داستانی عامیانه با شرح توضیح داستانها. از جمله: ابومسلم نامه، بوستان خیال،حمزه نامه، داستان فیروزشاه، الف لیله و لیله، افسانهی گلریز، آذربرزیننامه،کلثوم_ننه و فتوتنامهی امیرالمومنین علی بن ابیطالب.
بخش سوم کتاب شامل معرفی مقالات مربوط به آداب و رسوم و موضوعاتی چون سخنوری، کبوتر و کبوتربازی، نقالی، قصه خوانی، آیین عیاری، افسانه های مرغان، تاریخ زورخانه، حماسههای دینی و تاثیر تئاتر اروپا بر تعزیه است.
این کتاب در سیر مطالعه ی ادبیات عامیانه ی ایران، به دلیل پیشتاز بودن دکتر محجوب در کار پژوهش در چنین حوزههایی، از منابع مهم و دست اول به شمار می آید. از مجموع ۱۵۰ مقاله ی این کتاب، ۵۷ مقاله ی آن در حوزه ی ادبیات عامه است. کتاب ادبیات عامیانه ایران مشتمل بر 1338 صفحه میشود و نخستین بار در سال 1382 توسط نشر چشمه منتشر شده که نوبت های چاپش تاکنون بهپنجم رسیده است.
مجموع 150 مقالهی این کتاب در ۳ بخش کلیات، داستانها، و آداب و رسوم و آیینها تنظیم شدهاند. در ابتدای کتاب کارنامهی دکتر محجوب و پس از آن فهرست مطالب کتاب، بعد متن اصلی و در انتها فهرست و نمایههای اسامی اشخاص، اماکن، کتابها و داستانها آمده است.
بخش نخست کتاب شامل گفتارهایی است دربارهی "فرهنگ عوام"، "فرهنگ عامه و زندگی" و "شاهنامه و فرهنگ عامه".
بخش دوم در سه فصل تدوین شده است: فصل اول درباره ی داستانهای عامیانه و شامل بررسی انواع داستان از نظر موضوع، محتوا، ساخت، ارزش و اهمیت آنهاست. فصل دوم به معرفی ۳۵ داستان عامیانه و شرح، بسط، معرفی و تبیین ویژگیهای زبانی، ادبی، محتوایی و ریخت شناسی هر یک پرداخته است. این بخش که جنبه ی کتاب شناختی دارد، خواننده را با بخشی از حوزه ی ادبیات داستانی عامیانه آشنا می کند و از این نظر، کاری تازه است. از داستانهایی که در این بخش معرفی شدهاند میتوان به این موارد اشاره کرد: سمک_عیار، ابومسلم نامه، امیر ارسلان رومی، اخترنامه، داراب نامه، داستان فیروزشاه، و بهرام و گل اندام. معرفی این آثار داستانی در دهههای گذشته که گاه برای اولین بار صورت می گرفت، باعث شد بعدها محققان آنها را به صورت مستقل چاپ یا درباره شان تحقیق کنند. فصل سوم این بخش نیز منتخبی است از آثار داستانی عامیانه با شرح توضیح داستانها. از جمله: ابومسلم نامه، بوستان خیال،حمزه نامه، داستان فیروزشاه، الف لیله و لیله، افسانهی گلریز، آذربرزیننامه،کلثوم_ننه و فتوتنامهی امیرالمومنین علی بن ابیطالب.
بخش سوم کتاب شامل معرفی مقالات مربوط به آداب و رسوم و موضوعاتی چون سخنوری، کبوتر و کبوتربازی، نقالی، قصه خوانی، آیین عیاری، افسانه های مرغان، تاریخ زورخانه، حماسههای دینی و تاثیر تئاتر اروپا بر تعزیه است.
این کتاب در سیر مطالعه ی ادبیات عامیانه ی ایران، به دلیل پیشتاز بودن دکتر محجوب در کار پژوهش در چنین حوزههایی، از منابع مهم و دست اول به شمار می آید. از مجموع ۱۵۰ مقاله ی این کتاب، ۵۷ مقاله ی آن در حوزه ی ادبیات عامه است. کتاب ادبیات عامیانه ایران مشتمل بر 1338 صفحه میشود و نخستین بار در سال 1382 توسط نشر چشمه منتشر شده که نوبت های چاپش تاکنون بهپنجم رسیده است.
wikijoo: ادبیات_عامیانه_ایران_(کتاب)