اَخوَینی بُخاری ( بُخارایی ) ، ابوبکر ربیع پسر احمد اخوینی بخارایی ( Abu Bakr Rabee Ibn Ahmad Al - Akhawyni Al - Bokhari ) ، نامش ربیع و پدرش احمد و لقبش ابوبکر نامدار به ابوحکیم، پزشک ایرانی فرارودی و پسر احمد، در سده ۴ق است، نامهای دیگر وی که به نادرستی هنگام رونویسی ( استنساخ ) پدید آمده است عبارتند از: اجوینی. اخوین، اخوی. آخربی. از زندگی او دانش اندکی در دست است. اخوینی از مردم بخارا و شاگرد ابوالقاسم مُقانعی و او شاگرد محمد زکریای رازی بوده است. خودش می گوید من بسیار علاج کردم ( مالیخولیا را ) و بِه شدند بر دست من تا مرا پچشک دیوانکان نام کردند. در برخی نسخه های چهار مقاله نظامی عروضی از او با نسبت ناشناخته اجوینی یاد شده است وی نویسنده کتاب هدایة المتعلمین فی الطب است که گاه از آن با نام هدایة فی الطب یا کتاب هدایة نیز یاد می شود و آنرا با گویش پارسیِ بُخارایی نوشته است. بخارا در آن زمان پایتخت ایران در پادشاهی سامانیان بوده است و مردمش هنوز به پارسی سخن می گویند. کتاب هدایت فی الطب چندین بار به دست دیگران رونویسی شده است. دومین بار در پایان ربیع الاول سال ۴۷۸ قمری ( پنجم مرداد ۴۶۴ خورشیدی ) ، سپس سال ۵۲۰ و بار دیگر ۱۲۹۷ قمری. استاد مجتبی مینوی از این کتاب در سال ۱۳۲۹ خورشیدی در مجله یغما نام برد و سپس با سختکوشی و پشتکار دکتر جلال متینی در سال ۱۳۴۴ ویراسته و در انتشارات دانشگاه مشهد به چاپ رسید.
... [مشاهده متن کامل]
گمانه زنی استاد مینوی این است که چون اخوینی خود را شاگرد ابوالقاسم طاهر بن محمد بن ابراهیم مقانعی اعلام نموده و ابوالقاسم مقانعی نیز شاگرد محمد بن زکریای رازی ( د ۳۱۳ ق ) بوده، پس سال از دنیا رفتن اخوینی حدود سال ۳۶۰ خورشیدی ( ۳۷۳ قمری: ۹۸۳ میلادی ) بوده است. شاید برای همین پزشک اخوینی در کتابش از پزشکانی نام برده است که در سده های سوم و چهارم می زیسته اند نه پس از آن ( ابوالقاسم مقانعی، رازی، بقراط، جالینوس، یعقوب بن اسحاق الکندی، ثابت بن قره، عیسی پسر صهار بخت، پسر سرابیون، یحیی پسر ماسویه، اهرن و … ) .
از همین روی، می توان گفت پیرامون سال ۳۰۰ خورشیدی در بخارا کودکی چشم به جهان گشود به نام ابوبکر که در جوانی پای در مکتب حکیم محمد زکریای رازی گذاشت و با پشتکار و آزمون و خطا توانست سرآمد پزشکان روزگار خویش شود. او ترفندها و شگردهای جراحی ویژه ای به کار می بست که با گذشت هزار سال همچنان شگفت آورند.
... [مشاهده متن کامل]
گمانه زنی استاد مینوی این است که چون اخوینی خود را شاگرد ابوالقاسم طاهر بن محمد بن ابراهیم مقانعی اعلام نموده و ابوالقاسم مقانعی نیز شاگرد محمد بن زکریای رازی ( د ۳۱۳ ق ) بوده، پس سال از دنیا رفتن اخوینی حدود سال ۳۶۰ خورشیدی ( ۳۷۳ قمری: ۹۸۳ میلادی ) بوده است. شاید برای همین پزشک اخوینی در کتابش از پزشکانی نام برده است که در سده های سوم و چهارم می زیسته اند نه پس از آن ( ابوالقاسم مقانعی، رازی، بقراط، جالینوس، یعقوب بن اسحاق الکندی، ثابت بن قره، عیسی پسر صهار بخت، پسر سرابیون، یحیی پسر ماسویه، اهرن و … ) .
از همین روی، می توان گفت پیرامون سال ۳۰۰ خورشیدی در بخارا کودکی چشم به جهان گشود به نام ابوبکر که در جوانی پای در مکتب حکیم محمد زکریای رازی گذاشت و با پشتکار و آزمون و خطا توانست سرآمد پزشکان روزگار خویش شود. او ترفندها و شگردهای جراحی ویژه ای به کار می بست که با گذشت هزار سال همچنان شگفت آورند.
