در قرن چهارم هجری گروهی به این فکر افتادند که برای نشر علوم عقلی و نزدیک کردن دین و حکمت به یکدیگر و آگاه کردن عامه از مبانی حکمت نظری و عملی رسالات مختصر و سادهای بدون ذکر نام مولف - بنویسد و انتشار دهند . این عده را [ اخوان - الصفائ و خلان الوفائ ] مینامیدند . گروه مذکور برای توجیه معتقدات دینی مسلمانان آنهارا با اقوال حکما منطبق میکرده یا در شرح برخی از مسایل مذهبی بروش فلاسفه متوسل میشده و برای تزکیه باطن و صعود به مدارج کمال علاوه بر توسل بفلسفه معتقد به تمسک بدین نیز بوده اند . اینان بر آن بودند که بیاری علم و اعتقاد بدین می توان بتصفیه باطن نایل آمد و به مرحله ای از کمال که غایت شرایع و ادیان است رسید و حقایق آنها را نیکوتر فهمید . آنان رسالاتی می نوشتند و در آنها تمایل مولفان بیشتر بعقلای یونان و فلسفه ایران و هند است نام هرمس و فیثاغورس و سقراط و افلاطون و ارسطو غالبا در این رسایل آمده و از آنان تکریم شده . از جمله نویسندگان این رساله هاابو سلیمان محمد بن معشر بستی معروف به مقدسی ابو الحسن علی بن هارون زنجانی ابو احمد مهرجانی ابو الحسن علی بن رامیناس عوفی و زید بن رفاعه را نام برده اند . این قوم با یکدیگر بصداقت و طهارت و یکرنگی بسر می بردند . رسایل آنان شامل کلیه مسایل علوم منطقی و ریاضی و طبیعی و الهی و حکمت عملی است . ( صفت اسم ) ۱- یاران پاکدل دوستان یکدل یاران راستین : (( از دبیرستان هندو آمده معنیش گیر اخوت کفر ندیکسر دور زاخوان الصفا . ) ) ( خاقانی )
