اخن

آخن. اکس - لا - شاپل ( به فرانسوی: Aix - la - Chapelle ) یا آخن ( آوا راهنما·اطلاعات ) ( به آلمانی: Aachen ) شهری در ایالت نوردراین - وستفالن، در شمال غرب آلمان، نزدیکی مرزهای هلند و بلژیک جای گرفته است. جمعیت اکس - لا - شاپل در سال ۱۸۹۰ از مرز ۱۰۰٬۰۰۰ نفر گذشت و به جمع کلان شهرهای آلمان پیوست. تاریخ اکس - لا - شاپل به دوره رومیان می رسد. شارلمانی آن را به پایتختی برگزید و از ۹۳۶ تا ۱۵۳۱م پادشاهان بزرگ آلمان در آن تاجگذاری کردند. [ ۱] آخن در منطقه مرزی هلند و بلژیک واقع شده و با شهرهایی مانند کلن، دوسلدورف، دویسبورگ، بن، مونشن گلادباخ، کرفلد و لورکوزن در آلمان، لیژ در بلژیک و ماستریخت، هیرلن و رورموند در هلند هم جوار است.
کلیسای جامع اکس - لا - شاپل به عنوان نماد شهر آخن در سال ۱۹۷۸ به عنوان اولین بنای تاریخی آلمان در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
دانشگاه فنی اکس - لا - شاپل که یکی از بزرگترین دانشگاه های فنی اروپاست در این شهر واقع شده است.
شهر آخن در نقطه امتداد مرزهای آلمان، هلند و بلژیک واقع شده است. این شهر ۲۳٬۸ کیلومتر مرز مشترک با بلژیک و ۲۱٬۸ کیلومتر مرز مشترک با هلند دارد. این شهر در حوضه آبریز رود ماس قرار دارد.
این شهر بخاطر مرزی بودن و نزدیکی به حوزه های زبانی گوناگون، در هر یک از زبان های منطقه نامی دیگر یا تلفظی دیگر پیدا کرده است. جدول زیر شامل نام ها و تلفظ های مختلف این شهر است. در منابع فارسی مثل عمده شهرهای آلمان نام این شهر از زبان فرانسوی گرفته شده است.
لهجه محلی آخن که با نام Aachener Platt – Öcher ( ) شناخته می شود، جزء زبان ریپواری است.
شهرهای هرزوگنراس، وورسلن، اشوایلر، اشتولبرگ و روتگن در ناحیه آخن، رئران، کلمی و پلومبیر در استان لیژ بلژیک، و شهرهای والس، گولپن - ویتم، سیمپلولد و هیرلن در استان لیمبورخ در هلند از منطقه های هم مرز آخن هستند.
آخن با شهرهای زیر خواهر است:[ ۳] [ ۴]
• ۱۹۵۵ لیژ، بلژیک
• ۱۹۶۷ رنس، فرانسه[ ۳]
• ۱۹۷۹ هلیفکس، انگلستان[ ۳]
• ۱۹۸۵ تولدو، اسپانیا[ ۳]
• ۱۹۸۶ ننگبو، چین[ ۳]
• ۱۹۸۸ ناومبورگ، آلمان
• ۱۹۹۳ آرلینگتون، ایالات متحده آمریکا[ ۳]
• ۱۹۹۹ کیپ تاون، آفریقای جنوبی[ ۵]
• ۲۰۰۱ کلادنو، جمهوری چک[ ۶]
• ۲۰۰۵ کوستروما، روسیه
• ۲۰۱۰ بالتیمور، شهرستان کورک، ایرلند
• ۲۰۱۳ ساری یر، ترکیه

آخن (ناحیه). آخِن ( به آلمانی: Aachen ) یک ناحیه در آلمان است که در ایالت نوردراین - وستفالن واقع شده است. [ ۲]

آخن. آخِن (Aachen)
آخِن
(به زبان فرانسوی: اکس ـ لا ـ شاپل) شهری در (ایالت) لاندنورد راین ـ وستفالن، به فاصلۀ ۶۴کیلومتری جنوب غربی کلن، نزدیک مرزهای هلند و بلژیک. جمعیت آن ۲۴۷,۴۰۰ نفر است (۱۹۹۵). دارای صنایع پُررونق الکترونیک، شیشه سازی، تولید مواد غذایی، بافندگی، و لاستیک سازی است و از مهم ترین مراکز تقاطع راه آهن آلمان به شمار می رود. همچنین، در مرکز منطقۀ زغال سنگ واقع شده، گرچه تولید آن کاهش یافته است. آخن شهر رومی آکوئیس گرانوم، و محل چندین حمام معدنی در قرن ۱م بود. از زمان روم باستان چشمه های آب گرمآن علاقه مندان بسیار داشت و تسهیلات چشمه های معدنی آن هنوز هم گردشگران را جذب می کند. شارلمانی، امپراتور مقدس روم، از ۸۰۰م، کلیسای جامعی در این شهر ساخت (۷۹۶م). آخن از قرن ۸م، به سبب مسائل استراتژیکی و چشمه های آب گرمش، به مرکز امپراتوری بزرگ شارلمانی تبدیل شد. کلیسایی که محل دفن شارلمانی و دارای جایگاه هم سرایان گوتیکاست، در ۱۴۱۴ تکمیل شد؛ امپراتوران امپراتوری مقدس روم، سال ها در این شهر تاج گذاری می کردند (۸۱۳م ـ۱۵۳۱). در جنگ جهانی دوم، آخن نخستین شهر آلمانی بود که در اکتبر ۱۹۴۴، به تصرف ارتش اول امریکادرآمد و به دست متفقینافتاد؛ بخش بزرگی از شهر که ویران شده بود هنوز در دست بازسازی است. ساختمان کنگره، مرکز بین المللی سوارکاری، و یک دانشگاه فنیدر این شهر واقع شده است. نقل است که شاتس کامر، واقع در شهر مزبور، ارزشمندترین گنجینه در اروپای شمالیاست. به نظر می رسد، آخن محل تولد شارلمانی باشد، و ۲۸ امپراتور امپراتوری مقدس روم در این جا تاج گذاری کردند، که آخرین آنان فردیناند اول بود. پیمانی که، در این شهر امضا شد (۱۶۶۸) به جنگ انتقال، و پیمان ۱۷۴۸ آخن نیز به جنگ جانشینی اتریشپایان داد. در ۱۸۱۸، به منظور رسیدگی به امور و مسائل اروپا، پس از جنگ های ناپلئونی، کنگره ای در این شهر برپا شد.