اخلاق مدیریت

[ویکی فقه] یکی از لغزش گاه های خطرناک برای مدیران که می‏تواند مدیر و مدیریت یک نظام را به ضعف و تباهی بکشاند آن است که مدیر به جای شایسته سالاری و انتخاب اصلح در انتخاب همکاران و مدیران زیر مجموعه، آگاهانه یا ناخودآگاه گرفتار روابط شخصی و باندی شود.
یکی از زمینه‏های بلای مهلک روابط شخصی و باندی در مدیریت که از منافذ شیطان به شمار می‏آید این است که انسان به طور طبیعی به افرادی که با آن ها وابستگی فامیلی ، قبیله ای ، باندی ، حزبی ، و... دارد به اندازه تعلق خاطر، شیفتگی و محبت نسبت‏ به آن ها، از دیدن واقعیات در مورد آن ها کور می‏شود: «حب الشی‏ء یعمی و یصم‏».
شیفتگی نسبت‏ به هر کس باعث می‏شود که انسان نواقص او را به طور طبیعی نبیند و کمالات او را فراتر از آن چه هست‏ بپندارد و گاهی به آن جا می‏رسد که حتی زشتی و نقص او را کمال و زیبایی می‏بیند و این رشته سر دراز دارد.

سیره امام علی در حکومت
با مروری گذرا بر شیوه عملی حضرت امیرالمؤمنین (ع) در دوره خلافت و حکومت ظاهری می‏توان دریافت کرد که آن حضرت برای پیش گیری از بلیه خانمان سوز قبیله گرایی ، علی رغم این که:
- در آن دوران ارتباطات قبیلگی و خویشاوندی نقش محوری را در روابط تشکیلاتی و حکومتی ایفاء می‏کرد و این وضعیت کاملا متعارف و جا افتاده بود.
- وابستگان حضرت امیر (ع) در اوج شایستگی و توان مندی بودند.
- دست آن حضرت از نیروهای قابل اعتماد و توان مند پر نبود و...
و این همه اقتضا می‏کرد که حضرت امیرالمؤمنین (ع) از فرزندان و سایر خویشاوندانی که به وفاداری و امانت داری آن ها اطمینان داشت در کار حکومت‏ بهره گیرد اما هرگز هیچ یک از آنان را در مسئولیت های اجرایی و کارهایی که شبهه بهره جویی از قدرت و امتیازات ظاهری در پی داشت نگمارد و آنان را به ولایت و امارت بر مردم منصوب نفرمود زیرا هر چند این کار می‏توانست‏ به ظاهر پایه‏های حکومت او را اقتدار بخشد اما ولایت معنوی او را زیر سؤال می‏برد و می‏توانست در آینده برای دیگران راه را هموار سازد تا اصاغر خاندان خویش را بر اکابر امت اسلام حاکم سازند و به آن جا منتهی شود که خود می‏فرمود:
«یستدل علی ادبار الدول باربعه: تضییع الاصول و التمسک بالفروع و تاخیر الافاضل و تقدیم الاراذل. 

نشانه های واژگونی دولت ها
چهار چیز نشانه واژگونی دولت ها است (اعم از دولت اسلامی یا غیر اسلامی):
۱ و ۲- واگذاردن اصول و پرداختن به فروع (در مقام برنامه‏ریزی و اولویت‏بندی کارها).
۳ و ۴- جلو انداختن فرومایگان و عقب راندن صاحبان فضل (در مقام اجرا و مدیریت).

سیره شایسته سالاری بزرگان
...