اخلاق زیست محیطی

در فلسفه محیط زیست، اخلاق زیست محیطی ( به انگلیسی: Environmental ethics ) یک زمینه ثابت فلسفه عملی است «که انواع اساسی استدلال را که می تواند برای محافظت از موجودات طبیعی و استفاده پایدار از منابع طبیعی ایجاد شود، بازسازی می کند. »[ ۱] اصلی ترین پارادایم های رقیب انسان - محوری، مرکزگرایی فیزیکی ( به نام طبیعت محوری ) ، و خدا محوری. اخلاق محیطی بر طیف وسیعی از رشته ها از جمله حقوق محیط زیست، جامعه شناسی محیطی، بوم خداشناسی، اقتصاد بوم شناختی، بوم شناسی و جغرافیای زیست محیطی تأثیر می گذارد.
بسیاری از تصمیمات اخلاقی وجود دارد که بشر با توجه به محیط زیست می گیرد؛ مثلاً:
• آیا انسان ها باید به پاک تراشی جنگل های قطع شده برای مصرف انسان ادامه دهند؟
• چرا انسان باید به تکثیر گونه خود و خود حیات ادامه دهد؟[ ۲]
• آیا بشر باید به ساخت وسایل نقلیه مجهز به بنزین ادامه دهد؟
• انسان چه تعهدات زیست محیطی را برای نسل های آینده باید حفظ کند؟[ ۳] [ ۴]
• آیا درست است که انسان ها آگاهانه برای راحتی بشریت باعث انقراض یک گونه شوند؟
• چگونه انسان باید به بهترین وجه از محیط فضایی برای امنیت و گسترش زندگی استفاده کند و از آن محافظت کند؟
• مرزهای سیاره ای چه نقشی می توانند در تغییر شکل رابطه انسان و زمین داشته باشند؟[ ۵]
رشته دانشگاهی اخلاق زیست محیطی در پاسخ به آثار راچل کارسون و ماری بوکچین و رویدادهایی مانند اولین روز زمین در ۱۹۷۰، زمانی که دوستداران محیط زیست از فیلسوفان خواستند جنبه های فلسفی مشکلات زیست محیطی را در نظر بگیرند، رشد کرد. دو مقاله منتشر شده در ساینس تأثیر مهمی داشتند: مقاله «ریشه های تاریخی بحران زیست محیطی» لین وایت[ ۶] و "تراژدی عوام" گرت هاردین ( دسامبر ۱۹۶۸ ) . [ ۷] مقاله بعدی گارت هاردین به نام «اکتشاف اخلاق جدید برای بقا» و نیز مقاله ای از آلدو لئوپولد در سالنامه شهرستان سند با عنوان «اخلاق سرزمین» که در آن لئوپولد صریحاً ادعا می کرد ریشه های بحران زیست محیطی فلسفی هستند ( ۱۹۴۹ ) .
اولین مجلات علمی بین المللی در این زمینه در اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوایل دهه ۱۹۸۰ از آمریکای شمالی ظهور کردند - ژورنال آمریکایی اخلاق محیطی در ۱۹۷۹ و ژورنال مستقر در کانادا مجله اکوسوفی در ۱۹۸۳. اولین مجله مستقر در انگلیس از این نوع، ارزش های زیست محیطی، در سال ۱۹۹۲ راه اندازی شد.

اخلاق زیست محیطی (environmental ethics)
تفکر دربارۀ محیط زیست با رویکرد اعتبارداشتن مستقل ارزش در باب اموری چون حفظ انواع یا حفاظت از حیات وحش. ممکن است بعضی حمایت از محیط زیست را وسیله ای برای هدف ها و غایات معمول بشر تلقی کنند، مثلاً حیوانات را منبعی برای ساختن دارو یا رساندن فواید دیگری به بشر بدانند، اما بسیاری افراد ارزشی مطلق و نامعطوف به منفعت را برای موجودات و مکان های وحشی قائل می شوند که دقیقاً از همین استقلال آن ها از زندگی آدم ها ناشی می شود. آن ها خطای دیدگاه ها را یادآور می شوند و ناتوانی در ارزیابی این ارزش را نه فقط قصوری زیباشناختی بلکه ناتوانی از درک صحیح تحقیر و تکریم و کلاً ضعفی اخلاقی تلقی می کنند. مسئلۀ اخلاق زیست محیطی بیان این ارزش و طرح آن در مقابل استدلال های فایده باورانه برای توسعۀ مناطق طبیعی و نابودی کم وبیش دل خواهانۀ انواع و گونه های گیاهی و جانوری است.