اخفش

[ویکی فقه] اخفش یعنی کسی که دید چشمانش ضعیف است.
برخی از لغویان اخفش را به کسی که چشمانش تنگ است و یا پلک چشمش دچار مشکل است نیز معنا کرده اند. از آن به مناسبت در باب های قصاص و دیات سخن گفته شده است.
موارد کاربرد اخفش
اگر جنایتکار بر چشم اخفش آسیب رساند، قصاص می شود؛ هر چند چشم وی سالم باشد. دیه چشم اخفش همانند دیه چشم سالم است، بنابراین در هر دو چشم دیه کامل و در هر یک، دیه، نصف خواهد بود.

[ویکی اهل البیت] این صفحه مدخلی از اثر آفرینان است
اخفش اوسط خوارزمی بلخی، ابوالحسن سعید بن مسعده
نحوی، لغوی و عروضی. ملقب به اخفش. در خوارزم متولد شد و در بصره رشد و نمود کرد. وی از موالی بنی مجاشع بن دارم از نحویین بصره و از شاگردان سیبویه در نحو بود. صاحب کتاب «البغیة» او را معتزلی می داند. اخفش از کلبی و نخعی و هشام بن عروة حدیث شنید و ابوحاتم سجستانی از وی روایت می کرد.
اخفش دچار ضعف بینایی بود، چشمان ریزی نیز داشت و اجلع هم بود یعنی دو لب او بر هم بسته نمی شد. در ابتدا به اخفش اصغر معروف بود، اما پس از آن که علی بن سلیمان نحوی به اخفش معروف شد او را اخفش اوسط و علی بن سلیمان را اخفش اصغر خواندند. چون از لحاظ سنی از سیبویه بزرگتر بود نه تنها از سیبویه بلکه از محضر استادان سیبویه نیز استفاده کرد.
وی راوی و شارح «الکتاب» سیبویه نیز آن را برای کسی نخوانده بود، به همین جهت ابوعمر جرمی و ابوعثمان مازنی دو تن از شاگردان سیبویه پس از مرگ وی بیم آن داشتند که اخفش آن را به نام خود کند، از این رو با بذل مال «الکتاب» را نزد اخفش خواندند و آن را به نام سیبویه منتشر کردند.
اخفش معتقد بود که سیبویه هر چه را می خواست وارد «الکتاب» کند بر وی عرضه می کرد و نیز ادعا می کرده است که او به مضامین «الکتاب» داناتر از سیبویه بود، گرچه در آغاز سیبویه داناتر از او بوده است. اخفش پس از شکست سیبویه از کسائی، در مناظره مشهور به بغداد رفت و در مسجد کسائی دو رکعت نماز صبح را به او اقتدا کرد و سپس در حضور شاگردانش سؤالاتی از وی نمود و جوابهای او را رد کرد تا جایی که شاگردان کسائی قصد حمله به او را کردند ولی کسائی مانع شد و هنگامی که شناختش به او احترام گذاشت و او را معلم فرزندانش کرد.
کسائی «الکتاب» سیبویه را نزد او خواند و هفتاد هزار دینار در ازای آن به وی بخشید. وی شعر می گفت و استخراج بحر خبب را در علم عروض که به عبارت دیگر همان بحرالمتدارک است به او نسبت می دهند. وی صاحب آثار بسیاری است که عبارت اند از: «کتاب الاوسط»، در نحو؛ «تفسیر معانی القرآن»؛ «کتاب المقاییس»، در نحو؛ «کتاب الاشتقاق»؛ «کتاب الاربعه»؛ «کتاب العروض»؛ «کتاب المسائل الکبیر»؛ «کتاب المسائل الصغیر»؛ «کتاب القوافی»؛ «کتاب الملوک»؛ «کتاب معانی الشعر»؛ «کتاب وقف التمام»؛ «کتاب الاصواب»؛ «کتاب اللامات»، در قرآن؛ «کتاب الوقف التام»؛ «المعایاة» که در خزانه الادب تألیف عبدالقادر بغدادی از آن نام برده شده است؛ «کتاب صفات الغنم و الوانها و علاجها و اسبابها»؛ «غریب القرآن».

[ویکی فقه] اخفش (ابهام زدایی). اخفش ممکن است در معانی ذیل به کار رفته و یا اشاره به اشخاص و شخصیت های ذیل باشد: • اخفش (فقه)، یکی از اصطلاحات به کار رفته در فقه، به معنای فرد با دید چشمان ضعیف • اخفش اوسط، ابوالحسن سعید بن مَسعدة مُجاشعی د ح ۱۵ق /۳۰م ، معروف به اخفش اوسط، نحوی و ادیب بصری• ابوعبدالله اخفش، ابو عبدالله هارون بن موسی بن شریک تغلبی دمشقی اخفش ۰۱-۹۲ق /۱۶ - ۰۵م ، نحوی ، لغوی ، محدث ، مفسر و مقری بزرگ شام
...

[ویکی فقه] اخفش (فقه). اخفش یعنی کسی که دید چشمانش ضعیف است.
برخی از لغویان اخفش را به کسی که چشمانش تنگ است و یا پلک چشمش دچار مشکل است نیز معنا کرده اند.
لسان العرب، مادّۀ «خفش».
اگر جنایتکار بر چشم اخفش آسیب رساند، قصاص می شود؛ هر چند چشم وی سالم باشد.
تحریر الوسیلة،ج۲، ص۵۴۶.
۱. ↑ لسان العرب، مادّۀ «خفش».
...