[ویکی نور] «اختیارات بدیعی» تنها اثر باقیمانده از علی بن حسین انصاری شیرازی(729-806ق) مشهور به حاج زین العطار یا زین الدین عطار است که ابتدا در سه رساله جداگانه در ادویه مفرده، ابدال و اصلاح داروها تنظیم یافته و در سال 767ق به نام مفتاح الخزائن منتشر شده است.
مؤلف بعداً تغییراتی در کتاب داده و در سال770ق و به نام «اختیارات بدیعی» به شاهزاده بدیع الجمال هدیه کرده است.
این کتاب مشتمل است بر مقدمه و دو مقاله و خاتمه بوده است. مقدمه در بیان کلیات اخذ ادویه و مقاله اول در بیان ادویه مفرده و اسامی آنها به لغت هر طایفه از طوایف و ابدال و اصلاح و منفعت و مضرات آن ها است.
مقاله دوم کتاب یا اصلاً تحریر نشده و یا در گذر زمان نابود شده است.
نویسنده در مقاله اول ادویه ها را یکایک به ترتیب حروف الفبا از الف تا یاء بیان نموده و در هر مورد به منشأ آن (حیوانی، معدنی، نباتی) اشاره نموده و قسمت موثر هر کدام را مشخص کرده است. آنگاه به بیان خواص آنها و این که با هر کدام چه نوع دارویی می سازند و در کدام بیماری ها استعمال می گردد پرداخته است. از موارد دیگر ذکر اشکال دارویی ادویه در آن دوران شیاف، مرهم، ضماد، گرد، حب، قرص، جوشانده است.
مؤلف بعداً تغییراتی در کتاب داده و در سال770ق و به نام «اختیارات بدیعی» به شاهزاده بدیع الجمال هدیه کرده است.
این کتاب مشتمل است بر مقدمه و دو مقاله و خاتمه بوده است. مقدمه در بیان کلیات اخذ ادویه و مقاله اول در بیان ادویه مفرده و اسامی آنها به لغت هر طایفه از طوایف و ابدال و اصلاح و منفعت و مضرات آن ها است.
مقاله دوم کتاب یا اصلاً تحریر نشده و یا در گذر زمان نابود شده است.
نویسنده در مقاله اول ادویه ها را یکایک به ترتیب حروف الفبا از الف تا یاء بیان نموده و در هر مورد به منشأ آن (حیوانی، معدنی، نباتی) اشاره نموده و قسمت موثر هر کدام را مشخص کرده است. آنگاه به بیان خواص آنها و این که با هر کدام چه نوع دارویی می سازند و در کدام بیماری ها استعمال می گردد پرداخته است. از موارد دیگر ذکر اشکال دارویی ادویه در آن دوران شیاف، مرهم، ضماد، گرد، حب، قرص، جوشانده است.
wikinoor: اختیارات_بدیعی