اِختیار تُرْبَتی، حسن ( ـ زاوه ۹۲۸ق)
(معروف به قاضی اختیار) قاضی، فقیه، ادیب، خوشنویس و شاعر ایرانی. در اواخر پادشاهی حسین بایقرا، قاضی القضات هرات شد و نزد امیرعلی شیر نوایی اعتبار فراوان یافت. پس از مرگ حسین بایقرا نیز سمت خود را نزد جانشینانش نگه داشت. پس از کشته شدن شیبانی خان ازبک در نبرد با شاه اسماعیل اول صفوی، قاضی اختیار به سبب داشتن مذهب تسنّن، به زادگاهش بازگشت و بقیۀ زندگی اش را به کشاورزی گذراند. از آثارش: اخلاق همایونی به فارسی (۹۱۲ق)؛ کتاب حبیب در شش کلمه و دَه رقعه به فارسی، دربارۀ چیزهایی که به پوشاک و آرایش و زیبایی پیوند دارد؛ مختارالاختیار علی مذهب المختار (۸۹۸ق)، به فارسی در فتوا و قضا و آداب و رسوم آن ها؛ اساس الاقتباس/اوایل التحریر به نثرونظم عربی که در موصل (۱۸۶۳) و استانبول (۱۲۹۸ق) به چاپ رسیده است؛ دیوان اختیار.
(معروف به قاضی اختیار) قاضی، فقیه، ادیب، خوشنویس و شاعر ایرانی. در اواخر پادشاهی حسین بایقرا، قاضی القضات هرات شد و نزد امیرعلی شیر نوایی اعتبار فراوان یافت. پس از مرگ حسین بایقرا نیز سمت خود را نزد جانشینانش نگه داشت. پس از کشته شدن شیبانی خان ازبک در نبرد با شاه اسماعیل اول صفوی، قاضی اختیار به سبب داشتن مذهب تسنّن، به زادگاهش بازگشت و بقیۀ زندگی اش را به کشاورزی گذراند. از آثارش: اخلاق همایونی به فارسی (۹۱۲ق)؛ کتاب حبیب در شش کلمه و دَه رقعه به فارسی، دربارۀ چیزهایی که به پوشاک و آرایش و زیبایی پیوند دارد؛ مختارالاختیار علی مذهب المختار (۸۹۸ق)، به فارسی در فتوا و قضا و آداب و رسوم آن ها؛ اساس الاقتباس/اوایل التحریر به نثرونظم عربی که در موصل (۱۸۶۳) و استانبول (۱۲۹۸ق) به چاپ رسیده است؛ دیوان اختیار.
wikijoo: اختیار_تربتی،_حسن_(_ـ_زاوه_۹۲۸ق)