اختلال اضطراب اجتماعی

اختلال اضطراب اجتماعی ( به انگلیسی: social anxiety disorder ) یا جمع هراسی ( به انگلیسی: social phobia ) نوعی اضطراب است که با ترس و اضطراب شدید در موقعیت های اجتماعی شناخته می شود و حداقل بخشی از فعالیت های روزمره شخص را مختل می کند. [ ۱] اضطراب اجتماعی یک اختلال بسیار ناتوان کننده است که می تواند بسیاری از جنبه های زندگی فرد را مختل کند. در موارد شدید، اضطراب اجتماعی می تواند کیفیت زندگی فرد را به شکل چشمگیری کاهش دهد. بعضی از مبتلایان ممکن است هفته ها از خانه خارج نشوند یا از بسیاری موقعیت های اجتماعی مانند موقعیت های شغلی و تحصیلی خود صرف نظر کنند.
اضطراب اجتماعی می تواند از نوع خاص یا specific ( زمانی که فقط برخی موقعیت های اجتماعی خاص موجب اضطراب می شود. مثل سخنرانی در حضور جمع یا از نوع فراگیر ( Generalized ) باشد. اضطراب اجتماعی فراگیر عموماً شامل نوعی نگرانی شدید، مزمن و پایدار می شود که فرد از قضاوت دیگران در مورد ظاهرش یا رفتارش یا خجالت کشیدن و تحقیر شدن در حضور دیگران دارد. در حالی که شخص مبتلا معمولاً متوجه غیرمنطقی بودن یا زیاده روی در این احساس ترس و نگرانی می شود، ولی غلبه کردن بر این ترس برایش بسیار سخت است. حداکثر حدود ۱۳٫۳ درصد مردم در مقطعی از زندگی خود معیارهای هراس اجتماعی را دارا هستند که نسبت مردان به زنان مبتلا ۲ به ۳ است. [ ۲]
علائم جسمی که معمولاً همراه اضطراب اجتماعی هستند شامل سرخ شدن، تعریق زیاد، لرزش، تپش قلب، احساس دل آشوب و لکنت زبان می شود. در موارد نگرانی و ترس شدید حملات اضطرابی ( panic attack ) نیز ممکن است اتفاق بیفتد. تشخیص و دخالت زودهنگام در این اختلال می تواند به حداقل شدن علائم و کند شدن پیشرفت آن کمک قابل توجهی کند و از بروز عوارض بعدی نظیر افسردگی شدید جلوگیری کند.
با توجه به اینکه این اختلال در بسیاری از نقاط جهان چندان شناخته شده نیست و ناشی از اختلالات شخصیتی فرض می شود، مبتلایان به هراس اجتماعی معمولاً به خود درمانی روی می آورند. عامل دیگری که در این مسئله مؤثر است، پرهیز مبتلایان از مراجعه به روان شناس به علت خود اختلال است. این مسایل احتمال اعتیاد به مواد مخدر، روانگردان و تداخلات خطرناک دارویی را افزایش می دهد. فرد مبتلا را می توان به روش های دارویی یا روان درمانی یا هر دو درمان کرد. تحقیقات نشان داده رفتار درمانیِ شناختی ( cognitive behavior therapy ) به صورت فردی یا گروهی در درمان اضطراب اجتماعی مؤثر است. هدف این روش تغییر الگوهای فکری و واکنش های فیزیکی فرد در موقعیت های اضطراب زای اجتماعی است. با وجود اینکه این روش ها امروزه به طور گسترده ای مورد استفاده قرار می گیرند، بسیاری از مبتلایان به اضطراب شدید اجتماعی معتقدند این روش ها در موارد شدیدتر به تنهایی تأثیرگذار نیست.