اختر

اَختَر
روزنامۀ خبری و سیاسی، چاپ استانبول. یکی از مهم ترین روزنامه ها و نخستین روزنامۀ ایرانی است که به سبک جدید در خارج از کشور برای ایرانیان با حرف سربی منتشر می شد. نخستین شماره در ۱۶ ذی حجۀ ۱۲۹۲ق به مدیریت محمدطاهر تبریزی (اختر)، بازرگان و صاحب چاپخانۀ اختر، منتشر شد. اختر در ایران، هندوستان، قفقاز، و عراق شهرت داشت. گرچه بارها توقیف شد، انتشارش حدود ۲۱ سال ادامه یافت. ابتدا هفته ای پنج شماره چاپ می شد که می توان گفت نخستین نشریۀ ایرانی بود که به روزانه شدن نزدیک شده بود. از سال دوم، دو شماره در هفته و در سال های آخر به صورت هفته نامه منتشر می شد. از اواخر ۱۲۹۳ق، به صورت شرکت درآمد که چند تن از اتباع عثمانی نیز در آن سهم داشتند. دفتر روزنامه کتاب هایی نیز منتشر کرد. بعد از میرزا طاهر، سردبیری آن به میرزا مهدی خان تبریزی سپرده شد که در انتشار اختر سهمی مؤثر داشته است. از همکاران اختر، میرزا نجفعلی خان تبریزی (خویی)، میرزا آقاخان کرمانی، شیخ احمد روحی کرمانی، و میرزا حبیب اصفهانی بوده اند. اختر روزنامه ای روشنگر بود، از آزادی سخن می گفت و به گسترش اندیشه های نو مبادرت می کرد. مبارزه با هیئت حاکم نیز سرلوحۀ کارش بود که البته در خارج از مرزهای ایران امکان پذیر بود. آخرین شمارۀ اختر به تاریخ ۳۰ ربیع الاول ۱۳۱۴ق منتشر شد و از آن پس، به دستور حکومت عثمانی، برای همیشه تعطیل شد. تا دوازده سال بعد، هیچ روزنامه و مجله ای به زبان فارسی در آن جا انتشار نیافت و میرزا مهدی خان تبریزی که پس از اختر درخواست امتیاز روزنامه ای به نام خورشید کرده بود، موفق نشد امتیاز آن را به دست آورد. کتابخانۀ ملی ایران دورۀ روزنامه اختر را به صورت افست منتشر کرده است.