احمد خاتمی ( زادهٔ ۱۳۳۵ در شهر ری ) فرهنگ نویس، منتقد ادبی، مصحح نسخ تاریخی، پژوهشگر ادبیات فارسی در زمینه های تاریخ ادبیات فارسی و ادبیات مذهبی فارسی است. همچنین او رئیس دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، استاد تمام و عضو هیئت علمیِ گروه زبان و ادبیات فارسی، و مدیر قطب علمی «تاریخ ادبیات فارسی» در همان دانشکده است.
... [مشاهده متن کامل]
خاتمی در سال ۱۳۳۵ در شهر ری زاده شد. او تحصیلات خود را در رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، و دکترا به ترتیب در سه دانشگاه تهران، تربیت معلم، و تهران سپری کرد، و در نهایت در سال ۱۳۷۲ با درجهٔ دکترا فارغ التحصیل شد. خاتمی از سال ۱۳۷۱ به عضویت هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در گروه ادبیات و زبان فارسی درآمد.
احمد خاتمی آثار متنوعی در قالب فرهنگ نامه ای در حوزه های تاریخی، مذهبی، و صرفاً ادبی بر بستر ادبیات فارسی روانهٔ بازار نشر کرده است؛ از آن میان می توان به «فرهنگ علم کلام: شرح ل‍غ‍ات و اص‍طلاح‍ات و اع‍لام علم کلام»، «فرهنگ نامهٔ موضوعی قرآن کریم»، «فرهنگ نامهٔ موضوعی نهج البلاغه»، «فرهنگ برابرهای فارسی واژگان نهج البلاغه»، «دیوان موضوعی شعر فارسی»، و «آسمان های دگر: راهنمای پژوهش در مثنوی» اشاره کرد. زمینهٔ بعدی کار احمد خاتمی، تصحیح آثار تاریخی و انتشار راهنماهایی برای تشریح دشواری های آن متون است. تصحیح مثنوی مولوی، تصحیح منطق الطیر از عطار نیشابوری، تصحیح تاریخ جهانگشای جوینی، و تصحیح سفرنامهٔ دوم مظفرالدین شاه به فرنگ از آن دست است؛ در تکمیل تصحیح تاریخ جهانگشا، احمد خاتمی کتابی تحت عنوان «شرح مشکلات تاریخ جهانگشای جوینی» به عنوان راهنمای مواجهه با این اثر تاریخی نیز عرضه کرده است. کتاب «آسمان های دگر» که بالاتر ذکر آن به میان آمد، نیز، در واقع، راهنمای مثنوی معنوی است.
خاتمی بر آن است که بخش مهمی از میراث ادبیات فارسی در بافتار معنایی علم کلام نوشته شده است، و بدون درنظرگرفتن این ریشه های کلامی و تسلط به علم کلام، فهم ادبیات فارسی غیرممکن است. او معتقد است عرفان و فلسفه نیز دیگر زمینه هایی هستند که بخش هایی از ادبیات فارسی بر پایهٔ آن ها شکل گرفته است، بااین حال، علم کلام در ادبیات فارسی حضور بسیار پررنگ تری از دو حوزهٔ دیگر دارد. احمد خاتمی در زمینهٔ دوره بندی تاریخ ادبیات فارسی نیز آثاری منتشر کرده است، و نظراتی نیز به ویژه در خصوص دورهٔ بازگشت ادبی دارد. او نقطهٔ عطف دورهٔ بازگشت ادبی را نه شعر، که نثر آن دوره می داند. به باور احمد خاتمی، این نثرنویسان آن دوره بودند که زمینهٔ شکل گیری نثر ساده، روان، قابل فهم و به دور از عبارات متکلف را فراهم آوردند. او نقاط قوت دیگری نیز برای دورهٔ بازگشت برشمرده است که از آن بین می توان به گرایش به فرهنگ نویسی، توجه به دستورزبان نویسی، میل به داستان نویسی و توجه به مضامین سیاسی اجتماعی روز در دو - سه دههٔ پایانی دورهٔ بازگشت در ادبیات فارسی اشاره کرد. از آثار خاتمی که بر تاریخ ادبیات به ویژه سبک هندی و دورهٔ بازگشت ادبی متمرکز هستند، به دورهٔ دو جلدی «تاریخ ادبیات ای‍ران در دورهٔ بازگشت ادبی: از س‍ق‍وط ص‍ف‍وی‍ه ت‍ا اس‍ت‍ق‍رار م‍ش‍روطه»، «پ‍ژوه‍ش‍ی در نثر و ن‍ظم دوره بازگشت ادبی»، و «دوره بازگشت و سبک هندی» باید اشاره کرد. نقد ادبی از زمینه های دیگر فعالیت احمد خاتمی است. از وی اثری نیز به نام «درس گفتارهای نقد ادبی» منتشر شده است. به باور خاتمی، تبعیت محققین معاصر ایرانی در کاربست نظریه های ادبی غربی در ادبیات فارسی مهم ترین مؤلفهٔ آسیب زا برای دانش مطالعات ادبیات فارسی معاصر است. او معتقد است مبنای ادبیات فارسی با مبنای ادبیات غرب متفاوت است، و در دنیای غرب نظریه ها بر اساس نیازهای خودشان تدوین می شوند و تناسبی با ابعاد ادبیات فارسی ندارند.
... [مشاهده متن کامل]
خاتمی در سال ۱۳۳۵ در شهر ری زاده شد. او تحصیلات خود را در رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی در سه مقطع کارشناسی، کارشناسی ارشد، و دکترا به ترتیب در سه دانشگاه تهران، تربیت معلم، و تهران سپری کرد، و در نهایت در سال ۱۳۷۲ با درجهٔ دکترا فارغ التحصیل شد. خاتمی از سال ۱۳۷۱ به عضویت هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در گروه ادبیات و زبان فارسی درآمد.
احمد خاتمی آثار متنوعی در قالب فرهنگ نامه ای در حوزه های تاریخی، مذهبی، و صرفاً ادبی بر بستر ادبیات فارسی روانهٔ بازار نشر کرده است؛ از آن میان می توان به «فرهنگ علم کلام: شرح ل‍غ‍ات و اص‍طلاح‍ات و اع‍لام علم کلام»، «فرهنگ نامهٔ موضوعی قرآن کریم»، «فرهنگ نامهٔ موضوعی نهج البلاغه»، «فرهنگ برابرهای فارسی واژگان نهج البلاغه»، «دیوان موضوعی شعر فارسی»، و «آسمان های دگر: راهنمای پژوهش در مثنوی» اشاره کرد. زمینهٔ بعدی کار احمد خاتمی، تصحیح آثار تاریخی و انتشار راهنماهایی برای تشریح دشواری های آن متون است. تصحیح مثنوی مولوی، تصحیح منطق الطیر از عطار نیشابوری، تصحیح تاریخ جهانگشای جوینی، و تصحیح سفرنامهٔ دوم مظفرالدین شاه به فرنگ از آن دست است؛ در تکمیل تصحیح تاریخ جهانگشا، احمد خاتمی کتابی تحت عنوان «شرح مشکلات تاریخ جهانگشای جوینی» به عنوان راهنمای مواجهه با این اثر تاریخی نیز عرضه کرده است. کتاب «آسمان های دگر» که بالاتر ذکر آن به میان آمد، نیز، در واقع، راهنمای مثنوی معنوی است.
خاتمی بر آن است که بخش مهمی از میراث ادبیات فارسی در بافتار معنایی علم کلام نوشته شده است، و بدون درنظرگرفتن این ریشه های کلامی و تسلط به علم کلام، فهم ادبیات فارسی غیرممکن است. او معتقد است عرفان و فلسفه نیز دیگر زمینه هایی هستند که بخش هایی از ادبیات فارسی بر پایهٔ آن ها شکل گرفته است، بااین حال، علم کلام در ادبیات فارسی حضور بسیار پررنگ تری از دو حوزهٔ دیگر دارد. احمد خاتمی در زمینهٔ دوره بندی تاریخ ادبیات فارسی نیز آثاری منتشر کرده است، و نظراتی نیز به ویژه در خصوص دورهٔ بازگشت ادبی دارد. او نقطهٔ عطف دورهٔ بازگشت ادبی را نه شعر، که نثر آن دوره می داند. به باور احمد خاتمی، این نثرنویسان آن دوره بودند که زمینهٔ شکل گیری نثر ساده، روان، قابل فهم و به دور از عبارات متکلف را فراهم آوردند. او نقاط قوت دیگری نیز برای دورهٔ بازگشت برشمرده است که از آن بین می توان به گرایش به فرهنگ نویسی، توجه به دستورزبان نویسی، میل به داستان نویسی و توجه به مضامین سیاسی اجتماعی روز در دو - سه دههٔ پایانی دورهٔ بازگشت در ادبیات فارسی اشاره کرد. از آثار خاتمی که بر تاریخ ادبیات به ویژه سبک هندی و دورهٔ بازگشت ادبی متمرکز هستند، به دورهٔ دو جلدی «تاریخ ادبیات ای‍ران در دورهٔ بازگشت ادبی: از س‍ق‍وط ص‍ف‍وی‍ه ت‍ا اس‍ت‍ق‍رار م‍ش‍روطه»، «پ‍ژوه‍ش‍ی در نثر و ن‍ظم دوره بازگشت ادبی»، و «دوره بازگشت و سبک هندی» باید اشاره کرد. نقد ادبی از زمینه های دیگر فعالیت احمد خاتمی است. از وی اثری نیز به نام «درس گفتارهای نقد ادبی» منتشر شده است. به باور خاتمی، تبعیت محققین معاصر ایرانی در کاربست نظریه های ادبی غربی در ادبیات فارسی مهم ترین مؤلفهٔ آسیب زا برای دانش مطالعات ادبیات فارسی معاصر است. او معتقد است مبنای ادبیات فارسی با مبنای ادبیات غرب متفاوت است، و در دنیای غرب نظریه ها بر اساس نیازهای خودشان تدوین می شوند و تناسبی با ابعاد ادبیات فارسی ندارند.
