احزاب سیاسی: بررسی جامعه شناختی گرایش های الیگارشی دموکراسی مدرن ( آلمانی: Zur Soziologie des Parteiwesens in der modernen Demokratie; Untersuchungen über die oligarchischen Tendenzen des Gruppenlebens ) کتابی است از جامعه شناس آلمانی الاصل ایتالیایی روبرت میخلز ( ۹ ژانویهٔ ۱۸۷۶–۳ مه ۱۹۳۶ ) که در سال ۱۹۱۱ منتشر شد و برای نخستین بار مفهوم قانون آهنین الیگارشی را معرفی کرد. این کتاب یکی از آثار کلاسیک علوم اجتماعی، به ویژه جامعه شناسی و علوم سیاسی به شمار می رود. ... [مشاهده متن کامل]
در سال ۱۹۱۲ توسط آلفردو پولدرو با نام جامعه شناسی حزب سیاسی در دموکراسی مدرن: مطالعاتی در مورد گرایش های الیگارشی مجموعه های سیاسی به زبان ایتالیایی و سپس در سال ۱۹۱۵ توسط ادن پل و سدر پل برای شرکت کتابخانه بین المللی هرست از ایتالیایی به زبان انگلیسی ترجمه شد. این اثر ساختار قدرت سازمان هایی مانند احزاب سیاسی و اتحادیه های کارگری را تحلیل می کند. استدلال اصلی میخلز آنست که همه سازمان ها، حتی سازمان هایی مانند احزاب سیاسی سوسیالیست که در بحث نظری، برابری خواه ترین و متعهدترین حزب به دموکراسی هستند؛ در واقع الیگارشی و تحت سلطه گروه کوچکی از رهبران هستند. کتاب میخلز همچنین اولین تحلیل سیستماتیک را از این موضوع ارائه می دهد که چگونه یک حزب سیاسی رادیکال اهداف رادیکالی خود را برای مشارکت در انتخابات از دست می دهد. خاستگاه نظریه اعتدال را می توان در این تحلیل یافت. میخلز نظری را در مورد ناسازگاری دموکراسی و سازمان های اجتماعی در مقیاس بزرگ مطرح کرد. او مشاهده کرد بر خلاف اصول دموکراتیک و برابری خواهانه، هم جامعه به طور عام و هم سازمان های مشخص به طور خاص تحت سلطه رهبری - الیگارشی هستند. به گفته میخلز، این مسئله به سبب ضعف خاصی در جامعه یا سازمانی خاص نیست بلکه ویژگی «هر» و «همه» نظام های اجتماعی پیچیده است. چنین نظام های اجتماعی باید در امتداد خطوط بوروکراسی سازماندهی شده و توسط بخش هایی مدیریت شوند که دارای مقامات غیرمنتخب یا انتصابی هستند و بدین ترتیب، بوروکراسی ها ناگزیر الیگارشی ها را توسعه می دهند. میخلز به این نتیجه رسید که در هر سازمان پیچیده ای که بر جهان مدرن تسلط داشته باشد، فرار از سلطه الیگارشی غیرممکن است - نتیجه ای که به قانون آهنین الیگارشی مشهور شد.