مکر شیطانست تعجیل و شتاب
لطف رحمانست صبر و احتساب.
مولوی.
|| احتساب بر کسی ؛ نهی از منکر کردن او را. ( منتهی الارب ). || احتسب الرجل ابناً له ؛ فرزند او در بزرگی مرد. ( منتهی الارب ). || منتهی شدن. || عمل شرطه. نهی کردن از چیزهایی که در شرع ممنوع باشد. حسبة. و مؤلف کشاف اصطلاحات الفنون آرد: احتساب و حسبة در لغت بمعنی شمردن و حساب آمده است و احتساب بمعنی انکار نیز استعمال شده. و حسبةبمعنی تدبیر و سیاست باشد. و در شرع هر دو لفظ بمعنی امر بمعروف است هنگامی که ترک معروف رواج یابد، و نهی از منکر است زمانی که فعل منکر رایج باشد ولی لفظ حسبة در شریعت عمومیت دارد و شامل هر امر مشروعی باشد که حسبةﷲ تعالی بجای آورند، مانند: اذان ، امامت ،اداء شهادت الی ماشأاﷲ، از کثرت شماره مشروعات. واز این روی گفته اند که امور قضائی بابی از ابواب حسبة باشد. و در عرف به امور محدودی اختصاص یافته ، از قبیل بر زمین ریختن اقسام مسکرات و شکستن آلات و ادوات طرب ، اصلاح طرق و شوارع. کذا فی نصاب الاحتساب - انتهی.فی شرائطالحسبة و صفةالمحتسب - الحسبة من قواعدالأمور الدینیة و قد کان أئمة الصّدر الاوّل یباشرونها بانفسهم لعموم صلاحها و جزیل ثوابها و هی امر بالمعروف اذا ظهر ترکه و نهی عن المنکر اذا ظهر فعله و اصلاح بین الناس. قال اﷲ تعالی : لاخیر فی کثیر من نجواهم الاّ من امر بصدقة او معروف او اصلاح بین الناس . و المحتسب من نصبه الامام او نائبه للنظر فی احوال الرعیة و الکشف عن امورهم و مصالحهم و من شرط المحتسب أن یکون مسلماً حرّاً بالغاًعاقلاً عدلاً قادراً حتی یخرج منه الصبی و المجنون و الکافر و یدخل فیه آحاد الرعایا و اِن لم یکونوا مأذونین و یدخل فیه الفاسق و الرقیق ( ؟ ) و المراءة. ( معالم القربة فی احکام الحسبة، تألیف محمدبن محمدبن احمد القرشی معروف به ابن الاخوة ص 7 ) : بیشتر بخوانید ...