اجبن
لغت نامه دهخدا
- امثال :
اَجبن من الرّبّاح ؛ و هو القرد.
اَجبن من ثرملة ؛ و هی اسم للثعلب.
اجبن من صافر ؛ قال ابوعبید الصافر کل ما یصفر من الطیّر. والصّفیر لایکون فی سباع الطیر و انّما یکون فی خشاشها و ما یصاد منها و ذکر محمّدبن حبیب انّه طائر یتعلّق من الشّجر برجلیه و ینکس رأسه خوفاً من ان ینام فیؤخذ فیصفر منکوساً طول لیله و ذکر ابن الأعرابی انّهم ارادوا بالصّافر المصفور به فقلبوه ؛ ای اذا صفر به هرب و یقولون فی مثل آخر؛ جبان ٌ مایلوی علی الصّفیر و ارادوا بالمصفور به التّنوط و هو طائرٌ یحمله ُ جبنه علی ان ینسج لنفسه عشّا کأنّه کیس مدلّی من الشّجر ضیق الفم واسعالاسفل فیحترز فیه خوفاً من ان یَقَع علیه جارح و به یضرب المثل فی الحذق فیقال اصنع من تنوط و ذکر ابوعبیدة ان الصّافر هو الّذی یصفر بالمراءة المریبة و انّما یجبن لانّه وجل مخافة ان یظهر علیه و انشد بیتی الکمیت علی هذا و هو قوله :
ارجوا لکم ان تکونوا فی مودّتکم -...
و قد ذکرت القصّة بتمامها.
والبیتین عند قولهم : قد قلنا صفیرکم فی حرف القاف. ( مجمع الأمثال میدانی ).
اَجْبَن ُ مِن صفرد ؛ زعم ابوعبیدة ان هذا المثل مولّد و الصفرد طائر من خشاش الطّیر و قد ذکره الشّاعر فی شعره :
تراه کاللّیث لدی امنه
و فی الوغی اجبن من صفرد.
اجبن ُ مِن کروان ؛ هو ایضاً من خشاش الطیر. قال الشاعر:
من آل ابی موسی تری القوم حوله
کأنّهم الکروان ابصرن بازیا.
اجبن ُ مِن لیل ؛ اللّیل فرخ الکرَوان.
اجبن من نعامة ؛ و ذلک انّها اذا خافت شیئاً لاترجع الیه بعد ذلک ابداً خوفاً.
اجبن ُ مِن نهار ؛النّهار اسم لفرخ الحباری.
اجبن من هِجرس ؛ زعم محمدبن حبیب انّه الثّعلب. قال و یقال انّه ولدالثعلب. قال و یراد به هیهنا القرد و ذلک انّه لاینام الا و فی یده حجر مخافة الذئب أن یأکله. قال و تحدّث رجل ٌ من اهل مکّة انّه اذا کان اللّیل رأیت القرود تجتمع فی موضع واحد ثم تبیت مستطیلة الواحد منها فی اثر الاَّخر وفی ید کل واحد حجرٌ لئلاینام فیأکله الذئب فان نام واحد سقط من یده الحجر ففزعت کلها فتتحوّل الاخر فیصیر قدّامها فیکون دأبها طول اللیل فتصبح من الموضع الَّذی باتت فیه علی امیال جبنا منها و خورا فی طباعها.( مجمع الأمثال میدانی ).
اجبن. [ اَ ب ُ ] ( ع اِ ) ج ِ جبین.
فرهنگ فارسی
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید