اثار الباقیه

[ویکی نور] آثار الباقیه (ترجمه داناسرشت). الآثار الباقیة عن القرون الخالیة اثر ابوریحان، محمد بن احمد بیرونی با موضوع نجوم و تاریخ به زبان عربی و احتمالاً در حدود سال 391ق نگاشته شده است. البته تا سال 427ق، تغییراتی در آن صورت داد و مطالبی را نیز بدان افزود.
در ابتدای کتاب، مقدمه ای از ویراستار و در ادامه متن کتاب و در پایان، تعلیقات کتاب، ذکر شده است.
بیرونی خود اثرش را در 22گفتار (القول) تألیف کرده، بدون آن که در ترتیب آنها رقم های وصفی معمول را ذکر کند (برخلاف روشی که در القانون و الهند به کار بسته است).
بیرونی در این کتاب و نیز کتاب دیگرش «تحقیق ما للهند» دقیق ترین گزارشهای دوران باستان درباره تاریخ علوم مختلف در هند و گاه شماری ملّت ها را ارائه می دهد. وی برای آنکه کتابش ملال آور نباشد، مسائل پراکنده اما بسیار جالبی را یاد کرده است که بسیاری از آنها به طبیعیات مربوط می شود.
درباره سنجش اعتبار منابع و مآخذ تاریخی از لابلای آثار مختلفش به ویژه این کتاب می توان به تقسیم بندی ذیل دست یافت:1-گزارشی که عقل در سنجش آن به کار نمی آید و قیاس آن با رویدادها و تجربیات دیگر سود بخش نیست. 2-گزارشی از رویدادی که وقوع آن عقلا محال یا در شرایط روزگار مورد نظر ناممکن باشد. 3-گزارشی از رویدادی که وقوع آن در «عادت جاریة» ممکن است و برای سنجش آن باید هم به نقل و هم به عقل متکی بود.