اتیلن دی آمین تترااستیک اسید. اتیلن دی آمین تترا استیک اسید ( به انگلیسی: Ethylenediaminetetraacetic acid ) به اختصار EDTA، یک ماده شیمیایی است که برای اهداف صنعتی و دارویی مورد استفاده قرار می گیرد.
این ماده جامد یک آمینو کربوکسیلیک اسید بی رنگ و محلول در آب می باشد. باز مزدوج این اسید، اتیلن دی آمین تترا استات می باشد. از این ماده به صورت گسترده برای انحلال آهک استفاده می شود. سودمندی این ماده ناشی از ایفای نقش لیگاند شش دندانه ای و عامل کلاته کننده می باشد که در واقع باعث توانایی آن در جداسازی یون های فلزی مثل Ca 2 + و Fe 3 + شده است. یون های فلزی پس از برقراری پیوند با EDTA و تشکیل کمپلکس در محلول باقی می مانند ولی از واکنش پذیری آن ها کاسته می شود. EDTA به صورت نمک های مختلف به ویژه ادتا دو سدیم، چهار سدیم و کلسیم دی سدیم EDTA تولید می شود.
در صنعت از EDTA عمدتاً برای جداسازی یون های فلزی در محلول های آبی استفاده می شود. در صنعت پارچه این ماده از تغییر رنگ پارچه های رنگ شده توسط یون های فلزی جلوگیری می کند. در صنعت کاغذ و خمیر کاغذ از توان یون های فلزی به ویژه Mn 2 + برای کاتالیز کردن تسهیم نامتناسب هیدروژن پراُکسید جلوگیری می نماید. به همین روش EDTA در برخی از مواد خوراکی به عنوان نگهدارنده یا پایدارکننده اضافه می شود تا از رنگ زدایی اکسایشی کاتالیز شده توسط یون های فلزی جلوگیری نماید. [ ۳] در نوشابه های حاوی اسید اسکوربیک و سدیم بنزوات، EDTA تشکیل بنزن ( سرطان زا ) را کاهش می دهد. [ ۴]
کاهش سختی آب در مصارف خشکشویی و از بین بردن پوسته های ایجاد شده در دیگ های بخار از طریق برقرای پیوند بین Mg 2 + ، Ca 2 + و سایر یون های فلزی با EDTA یا کمپلکس کننده های مربوط به آن انجام می شود. زمانی که این یون ها با EDTA پیوند برقرار می کنند تمایل خود برای رسوب شدن یا تداخل با صابون ها و شوینده ها از دست می دهند. به دلایل مشابه محلول های پاک کننده اغلب حاوی EDTA می باشند. به همین دلیل در صنعت سیمان از EDTA برای تعیین مقدار آهک آزاد و منگنز آزاد در سیمان و کلینکرها استفاده می شود.
قابل انحلال سازی یون های آهن در pH خنثی یا کمی پایین تر از آن می تواند با استفاده از EDTA انجام شود. این ویژگی در کشت هیدروپونیک در کشاورزی سودمند خواهد بود. با این حال با توجه به وابستگی تشکیل لیگاند به pH، در خاک هایی با pH بالای خنثی EDTA برای بهبود حلالیت یون آهن مفید نخواهد بود. محلول آبی − برای حذف ( پاک سازی ) هیدروژن سولفید از گازها به کار می روذ. این کار با اکسایش هیدروژن سولفید به گوگرد عنصری که غیر فرار می باشد انجام می پذیرد.
این نوشته برگرفته از سایت ویکی پدیا می باشد، اگر نادرست یا توهین آمیز است، لطفا گزارش دهید: گزارش تخلفاین ماده جامد یک آمینو کربوکسیلیک اسید بی رنگ و محلول در آب می باشد. باز مزدوج این اسید، اتیلن دی آمین تترا استات می باشد. از این ماده به صورت گسترده برای انحلال آهک استفاده می شود. سودمندی این ماده ناشی از ایفای نقش لیگاند شش دندانه ای و عامل کلاته کننده می باشد که در واقع باعث توانایی آن در جداسازی یون های فلزی مثل Ca 2 + و Fe 3 + شده است. یون های فلزی پس از برقراری پیوند با EDTA و تشکیل کمپلکس در محلول باقی می مانند ولی از واکنش پذیری آن ها کاسته می شود. EDTA به صورت نمک های مختلف به ویژه ادتا دو سدیم، چهار سدیم و کلسیم دی سدیم EDTA تولید می شود.
در صنعت از EDTA عمدتاً برای جداسازی یون های فلزی در محلول های آبی استفاده می شود. در صنعت پارچه این ماده از تغییر رنگ پارچه های رنگ شده توسط یون های فلزی جلوگیری می کند. در صنعت کاغذ و خمیر کاغذ از توان یون های فلزی به ویژه Mn 2 + برای کاتالیز کردن تسهیم نامتناسب هیدروژن پراُکسید جلوگیری می نماید. به همین روش EDTA در برخی از مواد خوراکی به عنوان نگهدارنده یا پایدارکننده اضافه می شود تا از رنگ زدایی اکسایشی کاتالیز شده توسط یون های فلزی جلوگیری نماید. [ ۳] در نوشابه های حاوی اسید اسکوربیک و سدیم بنزوات، EDTA تشکیل بنزن ( سرطان زا ) را کاهش می دهد. [ ۴]
کاهش سختی آب در مصارف خشکشویی و از بین بردن پوسته های ایجاد شده در دیگ های بخار از طریق برقرای پیوند بین Mg 2 + ، Ca 2 + و سایر یون های فلزی با EDTA یا کمپلکس کننده های مربوط به آن انجام می شود. زمانی که این یون ها با EDTA پیوند برقرار می کنند تمایل خود برای رسوب شدن یا تداخل با صابون ها و شوینده ها از دست می دهند. به دلایل مشابه محلول های پاک کننده اغلب حاوی EDTA می باشند. به همین دلیل در صنعت سیمان از EDTA برای تعیین مقدار آهک آزاد و منگنز آزاد در سیمان و کلینکرها استفاده می شود.
قابل انحلال سازی یون های آهن در pH خنثی یا کمی پایین تر از آن می تواند با استفاده از EDTA انجام شود. این ویژگی در کشت هیدروپونیک در کشاورزی سودمند خواهد بود. با این حال با توجه به وابستگی تشکیل لیگاند به pH، در خاک هایی با pH بالای خنثی EDTA برای بهبود حلالیت یون آهن مفید نخواهد بود. محلول آبی − برای حذف ( پاک سازی ) هیدروژن سولفید از گازها به کار می روذ. این کار با اکسایش هیدروژن سولفید به گوگرد عنصری که غیر فرار می باشد انجام می پذیرد.
