اتوپیا

نگاه کنید:

در واقع یکی دیگر از معانی این کلمه همان وهم، خیال و تصور است، داشتن دولت یا کشور ی کامل و ایده آل که به تعبیری از آن با نام مدینه ی فاضله نیز یاد شده است!
معانی تخصصی:
قانون ـ فقه : مثالى
روانشناسى : آرمانشهر
بازرگانى : مدینه فاضله
اضافات:
این واژه را می توان به صورت «یوتُپیا» نیز نوشت و این نوع نگارش نیز کاملا درست است.
این کلمه سالهاست که وارد زبان پارسی شده است و هم اکنون در خیل کلمات پذیرفته شده در زبان فارسی می باشد.
این کلمه سالهاست که به واژگان فارسی اضافه گردیده است و پیرامون آن فیلم نامه های و نیز مقالات و سخنرانی های زیادی در عرصه های رسانه و. . . موجود است که خود حاکی از پیوستن این واژه به جمع واژگان فارسی می باشد.
توضیحات تکمیلی
اتوپیا Utopia واژه­ای است مرکب از OU ( او ) یونانی به­معنای «نفی» و کلمه­ی TOPOS ( توپوس ) به­معنای «مکان» می­باشد؛ بنابر­این از لحاظ لغوی به­معنای «لامکان»می­باشد. در اصطلاح رایج، به­معنای جزیره­ی خیالی­ای توصیف شده که در آن سیاست و قانون و همه چیز در کمال خوبی اجرا می­گردد و نیز نام کتابی از توماس مور در این­باره می­باشد. معانی دیگر این واژه عبارتند از: دولت یا کشور کامل و ایده­آل، کشور خیالی، کتابی که درباره­ی کشور مرفه­الحال بحث می­کند. ( 1 )
همچنان­که در معانی اولیه مشخص است یوتوپیا از منظر خود طراحان آن، جامعه­ای خیالی و غیر­قابل تحقق است و در دنیای بشریت جایی برای آن سراغ نداریم و نخواهیم داشت و از همین­جا تفاوت­های اصلی یوتوپیای محصول مکاتب ماده­گرای شرق و غرب و نطریه­پردازان آن با مدینه­ی فاضله در مکتب اسلام آشکار می­شود.

پیشینه
در طول تاریخ انسان در پی تأمین جامعه­ای مطلوب بوده که خبری از ظلم و تبعیض و جنگ و ستیز و جهل و فقر و مرض در آن نباشد. در این راستا برخی به طراحی و ارائه­ی نظراتی درباره­ی چنین جامعه­ی آرمانی کوشیدند که به ذکر مختصر برخی از این یوتوپیاها یا رایج­ترین معادل فارسی آن - یعنی مدینه­ی فاضله - و شاخصه­های آن می­پردازیم:
1 ) مدینه­ی افلاطونی: افلاطون در مدینه­ی فاضله­ای که ترسیم نموده فقط فلاسفه­ی حقیقی را شایسته­ی زمامداری امور سیاسی می­داند. کمال مطلوب از نظر فردی در عدل و از نظر اجتماعی در حکومت آنها است. عده­ای باید برای دفاع از شهر و نیز هجوم به همسایگان تربیت شوند. مالکیت خصوصی را نیز برای زمامداران و نظامیان مضر می­داند، چرا که ایجاد تعلق خاطر مانع خدمت آنها به کشور است. به نظر او آنان­که لیاقت حکومت دارند خداوند در نهادشان طلا سرشته و در نهاد نگهبانان نقره و در نهاد برزگران و سایر شغل­ها، آهن و برنج. . . ( 2 )
2 ) مدینه­ی فاضله­ی اگوستین: او در قرن چهارم در کتاب شهر خدا، صلح و عدالت خواهی را دو ویژگی مدینه­ی فاضله می­داند، شهر خدا در آسمآن­ها است و شهرهای زمینی هر قدر بتوانند به این دو آرمان نزدیک­تر شوند قابل احترام­ترند. ( 3 )
3 ) مدینه­ی فاضله­ی فارابی­ ( فیلسوف مسلمان قرن چهارم ) : مدینه­ی فاضله او در سطوح مختلف سرزمینی، صغری، وسطی و عظمی طرح شده­ی است. رئیس اول آن پیامبر ( ص ) است که متصل به عقل فعال است و پس از او رئیس مماثل و در غیاب او رئیس فقاهت عهده­دار امور زمامداری جامعه­ی فاضله است. مقصد مدینه­ی فارابی سعادت و خیر مطلق است و ریشه در فطرت مشترک همه­ی انسآن­ها دارد. . . ( 4 )
4 ) مدینه­ی فاضله­ی توماس مور­ ( در کتاب یوتوپیا ) : لغو مالکیت خصوصی و پول از شاخصه­های مدینه­ی فاضله اوست. مردم از قمارهای فاسدکننده­ی احمقانه بی­خبرند، از جمله بازی­های آنان نبرد میان رذیلت و فضیلت است. میخانه و روسپی­گری در کار نیست، امکانی برای فساد و جایی برای پنهان شدن و دیدارهای پنهانی نیست و همه چشم در چشم هم زندگی می­کنند. . . . ( 5 )
5 ) از نظر آیت­الله مصباح یزدی مدینه­ی­ فاضله­ دارای ویژگی­هایی است که عبارتند از:
«1 - ارتباط فرد با خدای متعال
2 - ارتباط فرد با فرد [خودش امانت الهی است]
3 - ارتباط فرد با طبیعت [در این قبال دو موضع دارد: الف ) امانتدار خدای متعال است ب ) خلیفه­ی خدا است]
4 - ارتباط فرد با دیگر انسآن­ها بر اساس دو اصل عدالت و احسان، در ارتباط با نهاد خانواده - نهاد اقتصاد – نهاد سیاست و حکومت – نهاد حقوق و نهاد آموزش و پرورش» ( 6 )
ویل دورانت در «لذات فلسفه»، اتین کابه در «سفر به ایکاری»، ارسطو در «سیاست»، خواجه­نصیر طوسی در «اخلاق­الملوک»، کامپلانلا در «شهر خورشید»، فرانسیس بیکن در «ارغنون جدید» و «آتلانتیس نو» و فلاسفه­ی دیگری چون کانت، هگل، راسل از افرادی هستند که تلاش نمودند شاخصه­هایی را برای مدینه­ی فاضله­ی مطلوب بشریت ترسیم نمایند.

مدینه­ی فاضله و غیر­فاضله
مدینه­ی فاضله، شهر، دولت یا اجتماعى است که در آن همکارى زیادى براى نیل به سعادت دنیوى و اخروى وجود دارد. به بیان دیگر، در چنین شهرى، مردم سعادت خود و ابزار نیل به آن را مى‏شناسند و براى دست‏یابى به آن ( سعادت ) با یکدیگر همکارى مى‏کنند. البته این هم­کارى، شرط بقا و حیات مدینه­ی فاضله نیز شمرده مى‏شود؛ زیرا مدینه­ی فاضله همانند تن آدمى است که­ اعضایى دارد و اگر این اعضا با یکدیگر هماهنگ نباشد، حاصل کار آن چیزى نیست که سعادت انسان را تأمین نماید. بنابراین، کامل و سالم بودن اعضا و نیز هماهنگى و هم­کارى آنها از شروط لازم براى فراهم آمدن سعادت است. ( 7 )
در نقطه مقابل مدینه­ی فاضله، مدینه­ی جاهله قرار دارد - که بیشتر فارابی به­طور مستقیم به آن پرداخته - که بدون درک آن، فهم مدینه­ی فاضله دشوار است. این مدینه­ی جاهله یا جامعه­ی ناسالم خ . . .