اتشک

[ویکی نور] آتشک. آتشک، به زبان فارسی، توسط عمادالدین محمود بن مسعود شیرازی، در سال 977ق (1569م) نگاشته شده است. سیریل الگود، کتاب مذکور را نخستین رساله مستقل درباره بیماری سیفلیس به زبان فارسی می داند (تاریخ پزشکی ایران و سرزمین های خلافت شرقی، ص 427).
این رساله، با یک مقدمه کوتاه شروع می شود و مطالب آن، دارای باب بندی و فصل بندی خاصی نیست.
مؤلف، در مقدمه توضیح می دهد که چون مرض آتشک در زمان سابق نبوده و از اطبای پیشین، نوشته قابل ذکری در این باره نرسیده، لذا او به این کار همت نهاده است.
وی پس از این مقدمه، رساله خود را با مقایسه آتشک و آبله شروع می کند و بین آنها و سیاه زخم و جرب فرق قائل می شود و سپس در مورد چگونگی اشاعه آن اظهار نظر می کند.
بقیه رساله آتشک، به درمان این بیماری اختصاص داده شده و در آن تعداد فوق العاده زیادی دارو که اکثر دارای ماهیت مسهلی هستند، تجویز گردیده است.

آتشک. آتشک یا بادزدگی ( به انگلیسی: Blight یا Fire Blight ) با عامل باکتریایی Erwinia amylovora یکی از مهم ترین بیماری های درختان میوه دانه دار ( سیب، گلابی و به ) و گیاهان خانواده گلسرخیان می باشد. این بیماری نوعی از بیماری های گیاهی است که از مهم ترین بیماری درختان میوه گلابی و به در جهان است. در برخی سال ها این بیماری روی درختان سیب خصوصاً انواع حساس نظیر رقم فوجی، گالا و ارقام محلی ایران نظیر رقم شفیع آبادی خسارت می زند ولی به طور معمول شدت خسارت بیماری آتشک روی درختان سیب از دو میزبان دیگر یعنی گلابی و به به مراتب کم تر است. اولین گزارش در مورد مشاهده بیماری آتشک به سال ۱۷۹۳ میلادی بازمی گردد.
این بیماری برای اولین بار در دره رودخانه هودسن در ایالات متحده آمریکا روی درختان سیب، گلابی و به مشاهده شد. احتمالاً سیب های وحشی بومی این قاره میزبان های اولیه این بیماری بوده اند. بیماری همراه با توسعه باغ های سیب و گلابی، به تدریج در تمامی آمریکا و بخشی از کانادا پراکنده شده و سپس همراه با میوه های آلوده صادراتی از آمریکا به انگلستان منتقل شد. انتقال بیماری به این کشور موجب انتشار آن در سرتاسر اروپا، ترکیه، مصر، لبنان و سپس ایران شد. این بیماری برای اولین بار در سال ۱۳۶۸ در ناحیه برغان کرج در استان تهران مشاهده شد. بیماری آتشک طی سال های اولیه خسارت گسترده ای را در استان های تهران، قزوین، آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی به بار آورد، به همین دلیل بخش قابل توجهی از باغ های گلابی احداث شده با استفاده از ارقام حساس یا نیمه حساس به بیماری نظیر ارقام شاه میوه، دوشس و پیغمبری ( سردرودی ) طی این سال ها ریشه کن شده و توسعه باغ های گلابی برای سال های متوالی در این مناطق تقریباً به طور کامل متوقف شد. برعکس باغ های گلابی احداث شده با استفاده از ارقام مقاومتر نظیر ارقام درگزی، اسپادونا و بیروتی، سال های طغیان بیماری را با سهولت بیشتری پشت سر گذاشته و مجدداً توانستند تولید اقتصادی خود را از سرگیرند.
مشاهدات انجام گرفته در مناطق مختلف کشور نظیر استان های تهران، قزوین، آذربایجان غربی و خراسان رضوی بیانگر اینست که در صورت ورود بیماری آتشک برای نخستین بار در یک منطقه، میزان خسارت بیماری طی سال های ابتدایی بسیار شدید خواهد بود. لیکن به تدریج پس از ریشه کن شدن میزبان های بسیار حساس، بیماری به تدریج به تعادل رسیده و فقط در برخی سال ها که شرایط آب و هوایی برای توسعه بیماری مناسب است، روی انواع حساس خسارت بیماری قابل توجه خواهد بود. در چنین مرحله ای مدیریت مطلوب و به موقع بیماری، علی الخصوص استفاده از ارقام متحمل به بیماری برای احداث باغ> های جدید سبب مهار آن شده و کنترل بیماری بار مالی زیادی به دوش تولیدکننده نخواهد گذاشت.

آتشک. رجوع شود به:سیفلیس