اتسز بن اوق خوارزمی، همچنین معروف به اقسیس و اتسز بن اباق ( درگذشته اکتبر ۱۰۷۹ ) ، فرمانده مزدور ترک خوارزمی بود. او پس از آنکه در سال ۱۰۷۱میلادی توانست فلسطین و جنوب سوریه را که تحت حکومت خلافت فاطمی قرار داشتند، به تصرف خود دربیاورد، در آن برای خود حکومتی تأسیس کرد.
... [مشاهده متن کامل]
در حدود سال ۱۰۶۹، بدر الجمالی، فرماندار وقت فاطمی ( ولی ) شام، پیام هایی را برای ترکمن های ساکن آناتولی فرستاد و از آن ها خواست که با قبایل مهاجم بادیه نشینی که به منطقه تحت امر او هجوم می آوردند، مبارزه کنند. فاطمیان قبلاً نیز مزدوران ترک را استخدام کرده بودند و آنان به یکی از نیروهای ثابت خلافت فاطمی تبدیل شده بودند. در همان زمان، در مصر که قلب خلافت فاطمی بود، میان مزدوران سودانی و ترک جنگ داخلی آغاز شده بود که آغازی بر به بی ثبات شدن خلافت فاطمی گردید. به گفته ابن جوزی، بدرجمالی قصد داشت که ترکمن ها را در جنوب معره نعمان ساکن کند.
اتسز، فرمانده قبیله تورکمان ناواکی یا گروهی که به نواکیه نیز معروف است، به سوریه رفتند و احتمالاً مدتی با فاطمیان علیه بادیه نشینان می جنگید. در سال ۱۰۷۰، در حالی که جنگ داخلی در خلافت همچنان ادامه داشت، به نظر می رسد که اختلافات در مورد غرامت مالی باعث شد که برخی از ترکمن ها در کنار بادیه نشینان قرار گرفته و به دنبال ایجاد حکومت خود باشند. آغاز حکومت او نامشخص است، اما او توانست در سال ۱۰۷۳ کنترل اورشلیم و همچنین رمله، را بدست گیرد. او توانست در سال ۱۰۷۶، دمشق را تصرف کرده و نخستین امیر ترک دمشق شد و در آنجا ساخت ارگ دمشق را آغاز کرد.
اتسز با استوار کردن جایگاه خود در فلسطین، در اکتبر ۱۰۷۶ به مصر حمله کرد. در مصر او با بدرجمالی که در سال ۱۰۷۴ وزیر خلیفه المستنصر شده بود روبرو شد. بدرجمالی توانسته بود درگیری های خونین میان نظامیان خلافت فاطمی را متوقف کند. اتسز به سمت قاهره پیشروی کرد و در آنجا با جمالی که در حال جمع آوری نیروهایش بود به مذاکره پرداخت. بدرجمالی توانست با پرداخت رشوه به برخی از نیروهای اتسز، در نبردی در فوریه ۱۰۷۷ پیروز شده و اتسز را که یکی از برادرانش کشته شده بود و دیگری یکی از دستانش را از دست داده بود، مجبور به فرار کند.
شکست اتسز منجر به شورش هایی، همانند اورشلیم در قلمرو او گردید، که به طرز وحشیانه ای سرکوب شد. در سال ۱۰۷۷ او وعده خود مبنی بر امان دادن به شورشیان را زیر پا گذاشت و پس از بازکردن دروازه ها، نیروهایش حدود ۳۰۰۰ نفر از آنان، از جمله کسانی که در مسجد الاقصی پناه گرفته بودند را را قتل عام کردند، و فقط به کسانی که در داخل قبه الصخره بودند را امان داد.
... [مشاهده متن کامل]
در حدود سال ۱۰۶۹، بدر الجمالی، فرماندار وقت فاطمی ( ولی ) شام، پیام هایی را برای ترکمن های ساکن آناتولی فرستاد و از آن ها خواست که با قبایل مهاجم بادیه نشینی که به منطقه تحت امر او هجوم می آوردند، مبارزه کنند. فاطمیان قبلاً نیز مزدوران ترک را استخدام کرده بودند و آنان به یکی از نیروهای ثابت خلافت فاطمی تبدیل شده بودند. در همان زمان، در مصر که قلب خلافت فاطمی بود، میان مزدوران سودانی و ترک جنگ داخلی آغاز شده بود که آغازی بر به بی ثبات شدن خلافت فاطمی گردید. به گفته ابن جوزی، بدرجمالی قصد داشت که ترکمن ها را در جنوب معره نعمان ساکن کند.
اتسز، فرمانده قبیله تورکمان ناواکی یا گروهی که به نواکیه نیز معروف است، به سوریه رفتند و احتمالاً مدتی با فاطمیان علیه بادیه نشینان می جنگید. در سال ۱۰۷۰، در حالی که جنگ داخلی در خلافت همچنان ادامه داشت، به نظر می رسد که اختلافات در مورد غرامت مالی باعث شد که برخی از ترکمن ها در کنار بادیه نشینان قرار گرفته و به دنبال ایجاد حکومت خود باشند. آغاز حکومت او نامشخص است، اما او توانست در سال ۱۰۷۳ کنترل اورشلیم و همچنین رمله، را بدست گیرد. او توانست در سال ۱۰۷۶، دمشق را تصرف کرده و نخستین امیر ترک دمشق شد و در آنجا ساخت ارگ دمشق را آغاز کرد.
اتسز با استوار کردن جایگاه خود در فلسطین، در اکتبر ۱۰۷۶ به مصر حمله کرد. در مصر او با بدرجمالی که در سال ۱۰۷۴ وزیر خلیفه المستنصر شده بود روبرو شد. بدرجمالی توانسته بود درگیری های خونین میان نظامیان خلافت فاطمی را متوقف کند. اتسز به سمت قاهره پیشروی کرد و در آنجا با جمالی که در حال جمع آوری نیروهایش بود به مذاکره پرداخت. بدرجمالی توانست با پرداخت رشوه به برخی از نیروهای اتسز، در نبردی در فوریه ۱۰۷۷ پیروز شده و اتسز را که یکی از برادرانش کشته شده بود و دیگری یکی از دستانش را از دست داده بود، مجبور به فرار کند.
شکست اتسز منجر به شورش هایی، همانند اورشلیم در قلمرو او گردید، که به طرز وحشیانه ای سرکوب شد. در سال ۱۰۷۷ او وعده خود مبنی بر امان دادن به شورشیان را زیر پا گذاشت و پس از بازکردن دروازه ها، نیروهایش حدود ۳۰۰۰ نفر از آنان، از جمله کسانی که در مسجد الاقصی پناه گرفته بودند را را قتل عام کردند، و فقط به کسانی که در داخل قبه الصخره بودند را امان داد.
